يېقىنقى زامان پەن تېخنىكىسى ۋە بىز
ئاپتورى: ئىزدەنگۈچى
يېقىنقى زامان پەن تېخنىكىسى بىزدىن قانچىلىك يىراقلىقتا
1. ﺋﯩﻠﯩﻢ ﭘﻪﻥ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﻧﯩﻤﻪ ؟
ﻳﯧﻘﯩﻨﻘﻰ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ﺑﯘﻳﺎﻥ ﺋﻪﺩﯨﭙﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩﻩ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺳﯚﺯﮔﻪ ﭼﯜﺷﻪﻧﭽﻪ ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﺪﻩ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﭼﻪ ، ﺧﻪﻧﺰﯗﭼﻪ ، ﺋﯩﻨﮕﯩﻠﯩﺰﭼﻪ ، ﻳﻪﻧﻪ ﺗﯜﺭﯨﻜﭽﻪ ، ﺋﻪﺭﻩﭘﭽﻪ ﻟﯘﻏﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﭗ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯛﺵ ﺋﺎﺩﻩﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﻩﻙ ﮬﯩﺲ ﻗﯩﻠﺪﯨﻢ . ﺑﻪﻟﻜﯩﻢ ﻣﻪﻧﻤﯘ ﺑﯘ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﭘﻪﻥ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﺳﯚﺯﮔﻪ ﺋﺎﯞﺍﻝ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯧﻨﯩﻘﻠﯩﻤﯩﻼﺭﻧﻰ ﺋﯩﺰﺩﯨﺸﯩﻢ ﻛﯧﺮﻩﻛﺘﯘ . ﻟﯩﻜﯩﻦ ﻣﻪﻥ ﺋﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺋﺎﻧﭽﻪ ﺧﺎﻻﭖ ﻛﻪﺗﻤﯩﺪﯨﻢ . ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻏﺎﺭ ﮔﻪﭘﻨﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﭘﻪﻧﻨﯩﯔ ﻧﯩﻤﯩﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻳﻪﻧﯩﻼ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺩﯨﻴﻪﻟﻤﻪﻱ ﻗﺎﺭﺍﭖ ﺗﯘﺭﻏﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺷﻪﺧﺴﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﭽﯩﺴﯩﻨﯩﻼ ﺩﻩﭖ ﺋﯚﺗﺴﻪ ﺑﻪﻛﺮﻩﻙ ﻳﺎﺧﺸﯩﺪﯗﺭ ﺩﻩﭖ ﺋﻮﻳﻼﻳﻤﻪﻥ . “ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﭘﻪﻥ “ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﺯﺍﺩﻯ ﻧﯩﻤﻪ ؟
ﻣﯧﻨﯩﯔ ﻗﺎﺭﯨﺸﯩﻤﭽﻪ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﯞﺟﯘﺩﯨﻴﻪﺕ ﯞﻩ ﮬﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺸﻰ ، ﺑﯘ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺸﻨﯩﯔ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﯩﺮﻯ ، ﺑﯘ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺸﻨﯩﯔ ﮬﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﺋﯘﺳﯘﻟﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﮬﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﻛﺎﺗﯩﮕﻮﺭﯨﻴﯩﺴﯩﮕﻪ ﻛﯩﺮﯨﺪﯗ .
ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﺎﺩﻩﻣﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ ، ﻣﻪﻳﻠﻰ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻠﺴﯘﻥ ، ﺷﯘ ﺋﯩﺸﻨﯩﯔ ﮬﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﺋﺎﻻﮬﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ، ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﻛﯜﺯﯨﺘﯩﺸﻜﻪ ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﺪﯗ . ﻣﯧﻨﯩﯖﭽﻪ ﺑﯘ ﺋﯩﻠﯩﻤﻨﯩﯔ ﺋﻪﯓ ﺋﺎﺩﺩﻯ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﺴﻰ . ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻟﯘﻗﺘﯩﻜﻰ ﯞﺍﻗﺘﯩﻤﺪﺍ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩﻩ ﺋﻪﻣﮕﻪﻛﻠﻪﺭ ﻛﯚﭖ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ ، ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻏﯩﻨﻪﻡ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ، ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﻤﯩﺰ ﺩﺍﺋﯩﻢ ”xx“ ،ﺳﻪﻥ ﺋﯩﺸﻨﯩﯔ ﺋﺎﺳﯩﻨﯩﻨﻰ ﺗﯧﭙﯩﺸﻘﺎ ﺑﻪﻛﻼ ﺋﯘﺳﺘﺎ ﺟﯘﻣﯘ ﺩﻩﭖ ﻗﻮﻳﯩﺪﯨﻐﺎﻥ . ﻣﯧﻨﯩﯖﭽﻪ ﺑﯘﻣﯘ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻠﯩﻢ . ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﯩﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﺎﺳﺎﻧﺮﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ، ﺑﯩﺰ ﺋﺎﺯﺭﺍﻕ ﺟﺎﭘﺎ ﺗﺎﺭﺗﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺸﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺶ . يەنە مەسىلەن ﺋﺎﺕ ﺗﺎﻗﯩﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﯘﺯﯗﻥ ﻳﯩﻠﻠﯩﻖ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﺴﯩﮕﻪ ﺗﺎﻳﯩﻨﯩﭗ ﺋﺎﺗﻨﯩﯔ ﺋﯩﺰﯨﻐﺎ ﻗﺎﺭﺍﭘﻼ ﺑﯘ ﺋﺎﺗﻨﯩﯔ ﺗﺎﻗﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﻤﺎﺷﺘﯘﺭﯗﺵ ﻛﯩﺮﻩﻙ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ، ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﺪﻩ ﻛﻮﻧﯩﺮﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻪﻟﻪﻳﺪﯗ . ﺑﯘﻣﯘ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻠﯩﻢ . بەلكى يۇقىرىقىغا قارىغاندا تېخىمۇ چوڭقۇرلۇققا يەتكەن ئىلىم .
ﺑﻪﺯﻯ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻨﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻣﯘﮬﯩﻢ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﯨﺘﯩﺪﯗ . ”ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺋﯧﻴﻨﯩﺸﺘﯩﻴﯩﻦ “ ﺩﻩﭖ ﺗﻪﺭﯨﭙﻠﯩﻨﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﻪﻧﮕﯩﻠﯩﻴﻪﻟﯩﻚ ﻧﻪﺯﻩﺭﯨﻴﻪ ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ ، ﻣﺎﺗﯩﻤﺎﺗﯩﻜﺎ ﺋﺎﻟﯩﻤﻰ ﺳﯩﺘﯩﯟﯦﻦ ﺧﺎﻓﻜﯩﯔ ﺋﯚﺯﻯ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﺗﻮﺧﺘﺎﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﺋﯩﻜﻪﻥ . “ ﺩﺍﺩﺍﻣﻨﯩﯔ ﻣﯧﻨﻰ ﺑﻪﻛﻤﯘ ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﻟﯘﻗﺘﺎ ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﺳﻰ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ ، ﻛﯩﭽﯩﻜﯩﻤﺪﯨﻦ ﺋﯚﻳﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯜﻣﯩﺪﯨﻨﻰ ﻳﻪﺭﺩﻩ ﻗﻮﻳﻤﯩﻐﺎﻥ ﻣﻪﻥ ﺑﯘ ﻧﻮﻗﺘﯩﺪﺍ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻛﯜﺗﻜﻪﻥ ﻳﯧﺮﯨﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﺎﻟﻤﯩﺪﯨﻢ . ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻣﻪﻥ ﺋﯚﺯﻩﻣﻨﻰ ﺩﺍﺋﯩﻢ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺗﯜﭖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻧﯩﮕﯩﺰﯨﻨﻰ ، ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺗﯜﭖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺳﻪﯞﻩﭘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻣﯘﯞﺍﭘﯩﻖ ﺩﻩﭖ ﻗﺎﺭﺍﻳﯩﺘﺘﯩﻢ ، ﺷﯘﯕﺎ ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ ﻛﻪﺳﭙﯩﻨﻰ ﺗﺎﻟﻠﯩﯟﺍﻟﺪﯨﻢ …“ ﺩﯨﻤﯩﺴﯩﻤﯘ ﺋﯘ ﺩﯨﮕﯩﻨﯩﻨﻰ ﻗﯩﻠﺪﻯ . ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻗﺎﺭﯨﺸﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﻛﻪﯓ ﻣﻪﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﻧﯩﺴﭙﯩﻴﻠﯩﻚ ﻧﻪﺯﻩﺭﯨﻴﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯩﯟﺍﻧﯩﺖ ﻧﻪﺯﻩﺭﯨﻴﯩﺴﻰ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﻜﻰ ﺋﯜﺯﯛﻛﻠﯜﻛﻨﻰ ﮬﻪﻝ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ ﺩﻩﭖ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻥ ﻗﺎﺭﺍ ﺋﯚﯕﻜﯜﺭ ﺋﯩﻠﻤﯩﻐﺎ ﻳﺎﺷﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﺗﯩﺪﻯ ، ﻗﺎﺭﺍ ﺋﯚﯕﻜﯜﺭ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭ ﺋﺎﺯﺭﺍﻕ ﺳﯩﺴﺘﯩﻤﯩﻐﺎ ﭼﯜﺷﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﺎﺳﺎﺱ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩﯔ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﻯ ﮬﻪﻗﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﻠﯩﻢ “ ﺋﺎﻟﻪﻣﺸﯘﻧﺎﺳﻠﯩﻖ “ ﯞﻩ ﯞﺍﻗﯩﺖ ، ﯞﺍﻗﯩﺖ ﺳﻪﭘﯩﺮﻯ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺸﻜﻪ ﻛﯩﺮﯨﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﺘﻰ .
ﺑﻪﺯﻯ ﺋﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭ ﺧﯘﺩﺩﻯ ﺋﺎﺕ ﺗﺎﻗﯩﻠﯩﻐﯘﭼﯩﻨﯩﯖﻜﯩﺪﻩﻙ ﻳﺎﻛﻰ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺋﺎﯞﯗ ﺋﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻖ ﺩﻭﺳﺘﯘﻣﻨﯩﯖﻜﯩﺪﻩﻙ ﻛﯚﭖ ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩﻖ ﺋﻪﻣﯩﻠﻰ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﻠﻪﺭ، ﻛﯜﺯﯨﺘﯩﺸﻠﻪﺭ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﺪﺍ ﻳﻪﻛﯜﻧﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ . ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺕ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﺍ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﻣﻪﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺶ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﺋﯘﺯﺍﻕ ﻣﻪﺯﮔﯩﻞ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯩﺸﻠﻪﭘﭽﯩﻘﯩﺮﯨﺶ ، ﺗﯘﺭﻣﯘﺷﯩﻤﯩﺰﻏﺎ ﮬﻪﻣﺮﺍ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ، ﮬﻪﻡ ﮬﺎﺯﯨﺮﻣﯘ ﮬﻪﻣﺮﺍ ﺑﻮﻟﻤﺎﻗﺘﺎ . ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻻﮬﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻰ ﺷﯘﻛﻰ ، ﺳﯩﺰ ﺑﯘ ﺋﯩﻠﯩﻤﻨﻰ ﺋﯚﮔﯩﻨﻪﻱ ﺩﯨﺴﯩﯖﯩﺰ ﻳﺎﻛﻰ ﺳﯩﺰﺩﻩ ﺗﯘﻏﻤﺎ ﺗﺎﻻﻧﯩﺖ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ ﻛﯧﺮﻩﻙ ، ﻳﺎﻛﻰ ﺳﯩﺰ ﭼﯩﺪﺍﭖ ﺗﯘﺭﯗﭖ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻳﯩﻠﻠﯩﻖ ﺋﻪﻣﯩﻠﻰ ﻛﯜﺯﯨﺘﯩﺶ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﺸﯩﯖﯩﺰ ﻛﯧﺮﻩﻙ . ﻣﯘﻧﺪﺍﻗﭽﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺋﯧﻴﯩﺘﻘﺎﻧﺪﺍ ﺑﯘ ﺋﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭ مىقدارلىق ئەمەس ياكى مىقدارلىق دەرىجىسى تۆۋەن . (”不是定量的,后者是半定量的“). ﺳﯩﺰ ﮬﺎﺯﯨﺮﻗﯩﺪﻩﻙ ﻣﺎﺗﯩﻤﺎﺗﯩﻜﯩﻠﯩﻖ ، ﻓﯩﺰﯨﻜﯩﻠﯩﻖ، ﺧﯩﻤﯩﻴﻪﻟﯩﻚ ﻓﻮﺭﻣﯘﻻ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﺪﺍ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﮬﻪﻝ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﻩﻙ ﺋﻪﻣﯩﻠﻰ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﮬﻪﻝ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﯖﯩﺰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ . ﺳﯩﺰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩﻖ ﻛﯜﺯﯨﺘﯩﺶ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺳﯩﺰﺩﻩ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﻏﺎﻥ ﮬﯩﺴﺴﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﮬﯩﺴﺴﻰ ﺗﻪﺳﯩﺮﻯ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﺪﺍ ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻠﯩﺴﯩﺰ . ﮬﻪﺗﺘﺎ ﻛﯚﭘﯩﻨﭽﻪ ﮬﺎﻟﻼﺭﺩﺍ پۈتۈنلەي سىزىمگىلا تايىنىشقا توغرا كېلىدۇ . ( ”纯粹是凭感觉“) ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﻣﯩﻠﻠﻰ ﺗﯩﺒﺎﺑﻪﺕ ، ﮬﻪﺭﺧﯩﻞ ﻳﻪﺭﻟﯩﻚ ﻗﻮﻝ ﺳﺎﻧﺎﺋﻪﺗﻠﻪﺭ .
ﺋﺎﺷﯘ ﺋﺎﺕ ﺗﺎﻗﯩﻠﯩﻐﯘﭼﻰ ﺑﻪﻟﻜﯩﻢ ﺋﺎﺕ ﺗﺎﻗﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﭼﻮﯓ ﻛﯩﭽﯩﻜﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻤﻤﯘ ﺋﻪﺳﯟﺍﭖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﻟﭽﻪﭖ ﺑﺎﻗﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ . ﻣﯩﻠﻠﻰ ﺗﯩﺒﺎﺑﻪﺕ ﺋﯘﺳﺘﺎﺯﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﻪﻟﻜﯩﻢ ﺑﻪﺩﻩﻧﺪﯨﻜﻰ ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ ﻣﯩﻜﺮﻭ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺸﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ( ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ ﮬﻪﺯﯨﻢ ﻗﯩﻠﯩﺶ ) ﺋﻪﻣﯩﻠﻰ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻳﯜﺯ ﺑﯧﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ (ﻣﻮﻟﯩﻜﯘﻻ ﺳﻪﯞﯨﻴﻪﺳﯩﺪﻩ ) ﺑﯩﻠﻤﻪﺳﻠﯩﻜﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ . ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﺑﯩﺰ ﻣﯘﺷﯘ ﺋﺎﻧﭽﻪ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﻏﯘﯞﺍ ﺋﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻧﻤﯘ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﻰ ﻗﯩﻼﻻﻳﻤﯩﺰ ،ﺟﻪﯓ ﺋﺎﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯘﺭﯗﻧﺪﯨﻦ ﺗﺎﻗﯩﺴﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﯩﺪﯨﻦ ﺟﻪﯓ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﯩﺪﺍ ﻳﯩﻘﯩﻠﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ ، ﺋﺎﺗﺎ ﺑﻮﯞﯨﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻳﯩﻠﻠﯩﻖ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺗﯩﺒﺎﺑﻪﺕ ﺩﻭﺭﯨﻠﯩﺮﻯ ، ﺩﻭﺭﺍ ﺭﯨﺘﺴﯩﭙﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﯧﭙﯩﭗ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ، ﺑﯘﻧﯩﯔ ﻛﺎﺭﺍﻣﯩﺘﯩﻨﻰ ﮬﯧﻠﯩﮭﻪﻣﻤﯘ ﻛﯚﺭﯛﭖ ﺗﯘﺭﯗﭘﺘﯩﻤﯩﺰ .
ﻳﻪﻧﻪ ﺑﻪﺯﻯ ﺋﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﺎﻳﺪﯗ . ﺑﯩﺰ ﮬﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﮬﻪﻝ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﻪﺳﯩﻠﻪ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﻛﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﻛﯜﺯﯨﺘﯩﺸﻠﻪﺭ ﯞﻩ ﺋﻪﻣﯩﻠﻰ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﯘ ﮬﺎﺩﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﻣﺎﮬﯩﻴﯩﺘﻰ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﭘﻪﺭﻩﺯﻧﻰ ﺋﻮﺗﺘﯩﺮﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯩﻤﯩﺰ ، ﻛﯚﭘﯩﻨﭽﻪ ﮬﺎﻟﺪﺍ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯘ ﭘﻪﺭﯨﺰﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﻳﺎﻧﺪﺍﺵ ﮬﺎﻟﺪﺍ ﻣﺎﺗﯩﻤﺎﺗﯩﻜﯩﻠﯩﻖ ﻣﻮﺩﯨﻠﺪﯨﻦ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﭗ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻨﻰ ﻣﺎﺗﯩﻤﺎﺗﯩﻜﺎ ﻗﻮﺭﺍﻟﯩﺪﯨﻦ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﭗ ﻣﯩﻘﺪﺍﺭﻟﯩﻖ ﮬﻪﻝ ﻗﯩﻠﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺳﯩﺴﺘﯩﻤﯩﻠﯩﻖ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻴﻪ ﺗﯧﭙﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﻤﯩﺰ . ﻣﻪﻳﻠﻰ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﭘﻪﺭﯨﺰﯨﻤﯩﺰ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ ﻳﺎﻛﻰ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﻣﺎﺗﯩﻤﺎﺗﯩﻜﯩﻠﯩﻖ ﻣﻮﺩﯨﻞ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻴﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﺋﻪﻣﯩﻠﻰ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﻪ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻳﺎﻛﻰ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﭖ ﭼﯩﻘﻘﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ . ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﻠﯩﻤﻨﯩﯔ ﻣﯘﮬﯩﻢ ﺋﺎﻻﮬﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺷﯘﻛﻰ ئىلىم نەتىجىسى مىقدارلىق مۇناسىۋەتلەر بىلەن ئىپادىلىنىدۇ ھەم مىقدارلىق ھىساپلاش ئېلىپ بارغىلى ، تەجرىبە ئارقىلىق توغرا خاتالىقىنى تەكشۈرگىلى بولىدۇ .
( ”它是定量的,可以进行定量的计算,并可以由实验来验证.“) بۇ خىل ئىلىمدىكى ھەر بىر مەسىلە مەلۇم ماتىماتىكىلىق مودىل ئاساسىدا مىقدارلىق مۇناسىۋەتكە ئىگە قىلىپ تەسۋېرلىنىدۇ . سىز ئەنە شۇ مىقدارلىق مۇناسىۋەت ئىپادىلىگەن ماتىماتىكىلىق قورال ئارقىلىق بىلمەكچى بولغان نەرسىنى ھىساپلاپ چىقىرالايسىز ، مەسىلەن يەر شارى بىلەن ئاينىڭ ھەرىكىتىنىڭ مىقدارلىق مۇناسىۋېتىگە ۋە ماكان ئورۇنلىشىش ئالاھىدىلىكىگە ئاساسەن قايسى ۋاقىتتا كۈن تۇتۇلۇش بولىدىغانلىقىنى ھىساپلاپ چىقىرالايسىز . ﺑﯘﻧﻰ ﺋﯚﮔﯩﻨﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺳﯩﺰ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻳﯩﻞ ﻛﯚﺯﯨﺘﯩﺶ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺑﯘﺭﯗﻧﻘﯩﻼﺭ ﺑﯧﺴﯩﭗ ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ ﻳﻮﻟﻨﻰ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯧﺴﯩﭗ ﺋﯚﺗﯩﺸﯩﯖﯩﺰﻧﯩﯔ ﮬﺎﺟﯩﺘﻰ ﻳﻮﻕ . ﺳﯩﺰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺳﯩﺴﺘﯩﻤﯩﻠﯩﻖ ﻧﻪﺯﻩﺭﯨﻴﯩﺴﯩﻨﻰ ﯞﻩ ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯩﺪﯨﻴﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﯚﮔﯩﻨﯩﯟﺍﻟﺴﯩﯖﯩﺰﻻ ﻛﯩﻴﯩﻨﻜﻰ ﺋﻪﻣﯩﻠﻰ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯﯨﯖﯩﺰ ﮬﻪﻝ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﯩﺘﻪﻟﻪﻳﺴﯩﺰ . ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ : ﺑﯩﺰ ﻣﺎﺗﯩﻤﺎﺗﯩﻜﯩﻠﯩﻖ ،ﻓﯩﺰﯨﻜﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﭗ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﻣﺎﺳﺴﯩﻨﻰ ، ﺋﺎﻳﻼﻧﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﯚﻟﭽﻪﭖ ﭼﯩﻘﺎﻻﻳﻤﯩﺰ . ﮬﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﺯﺍﻣﺎﻥ ﺧﯩﻤﯩﻴﻪﺳﯩﺪﯨﻦ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﭗ ﺑﯩﺰ ﺋﺎﺗﺎ ﺑﻮﯞﯨﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﯗﭖ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺭﯨﺘﺴﯩﭙﻼﺭﻧﯩﯔ ﺧﯘﺭﯗﭼﻼﺭﻧﻰ ﺯﺍﺩﻯ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻜﺘﯩﻦ ﺋﺎﺭﯨﻼﺷﺘﯘﺭﻏﺎﻧﺪﺍ ، ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﯘﺳﯘﻟﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭﻩﭖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺗﻪﺳﯩﺮﮔﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺩﻭﺭﺍ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﭼﯩﻘﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ، ﻳﻪﻧﻪ ﺗﯧﺨﻰ ﺋﺎﺩﻩﻡ ﺑﻪﺩﯨﻨﻰ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﺘﯜﺭﯛﭖ ﺗﯘﺭﯗﭖ ﺯﺍﺩﻯ ﻧﯩﻤﻪ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺗﻪﺳﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻪﻟﻪﻳﻤﯩﺰ .
ﻣﻪﻥ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﻘﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺩﻩﭖ ﺋﺎﺗﺎﺷﻘﺎ ، ﻛﯩﻴﯩﻨﻜﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﭘﻪﻥ ﺩﻩﭖ ﺋﺎﺗﺎﺷﻘﺎ ﻣﺎﻳﯩﻞ . ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻼ ﺳﯩﺴﺘﯩﻤﯩﻠﯩﻖ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﻪ ﺋﯩﻠﻤﯩﻨﯩﯔ (经验科学) ﻧﯩﯔ ﭘﻪﺭﻗﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﮕﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ . ( ﺋﻪﻟﯟﻩﺗﺘﻪ ﺗﯩﻤﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻣﯘﮬﯩﻢ ﻧﻮﻗﺘﯩﺴﻰ ﺑﯘ ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﯘ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﺴﻰ ﺋﻪﻣﻪﺱ ، ﺷﯘﯕﺎ ﺑﯘ ﮬﻪﻗﺘﻪ ﻛﯚﭖ ﺗﻮﺧﺘﺎﻟﻤﺎﻳﻤﯩﺰ ) .
ﻗﯩﺴﯩﻘﯩﺴﻰ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﭘﻪﻥ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺶ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﻤﯩﺰ ، ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺶ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ، ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺶ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﺪﺍ ﻗﻮﻟﻼﻧﻐﺎﻥ ، ﺋﻪﻣﻪﻝ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯘﺳﯘﻝ ﭘﯩﺮﯨﻨﺴﯩﭙﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯘﻣﯘﻣﻰ ﺋﺎﺗﺎﻟﻤﯩﺴﻰ .
ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﺪﺍ ﻣﻪﻥ ﻳﻪﻧﻪ “ ﺋﯩﻠﯩﻢ“ ﯞﻩ “ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﭘﻪﻥ “ ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﯘﺳﯩﻨﻰ ﭘﻪﺭﯨﻘﻠﻪﻧﺪﯛﺭﯛﺵ ﻛﯩﺮﻩﻛﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﻮﺗﺘﯩﺮﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﺪﯗﻡ . ﺑﯘ ماقالىنىڭ ﻛﯩﻴﯩﻨﻜﻰ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ بىر تەييارلىق . ﻛﯩﻴﯩﻨﻜﻰ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﺪﺍ ئىلىمنىڭ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺕ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﻰ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﺗﻮﺧﺘﯩﻠﯩﻤﯩﺰ .
2. ﺋﯩﻠﯩﻢ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ
ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻣﯩﯔ ﻳﯩﻠﻼﺭ ﺑﯘﺭﯗﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺑﺎﻟﯩﺴﻰ ﺗﯧﺨﻰ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﺋﺎﺟﯩﺰ ﺋﯩﺪﻯ . ﻳﺎﯞﺍﻳﻰ ﮬﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﮬﯘﺟﯘﻣﻰ ، ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺕ ﻛﯩﻠﯩﻤﺎﺗﯩﻨﯩﯔ ﺗﯘﻳﯘﻗﺴﯩﺰ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺸﻰ ، ﻳﯩﻤﻪﻛﻠﯩﻚ ﺋﯩﺰﺩﻩﺵ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ ﺗﻮﺳﺎﻟﻐﯘﻻﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺗﻮﺧﺘﯩﻤﺎﻱ ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﺸﻘﺎ ، ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪﻗﯩﻞ ﭘﺎﺭﺍﺳﯩﺘﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﯘ ﻗﯩﻴﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻘﻼﺭﻧﻰ ﻳﯩﯖﯩﺸﻜﻪ ﻗﯩﺴﺘﺎﻳﯩﺘﺘﻰ . ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﯓ ﺑﯘﺭﯗﻧﻘﻰ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﺋﻪﻧﻪ ﺷﯘ ﯞﺍﻗﯩﺘﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ . ﺑﯩﺰ ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ ﻛﯜﻧﺪﻩ ﺋﻪﻳﻨﻰ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﯩﻜﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯘ ﻗﯩﻴﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻘﻼﺭﻧﻰ ﻳﻪﯕﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻛﯚﺭﯛﺷﻜﻪ ﺋﺎﻣﺎﻟﺴﯩﺰ . ﻟﯩﻜﯩﻦ ﺷﯘﻧﻰ ﭘﻪﺭﻩﺯ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗﻛﻰ ، ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩﻖ ﻛﯜﺯﯨﺘﯩﺶ ، ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺩﻩﺳﻠﻪﭘﻜﻰ ﻗﻪﺩﻩﻣﺪﻩ ﺑﻪﺯﻯ ﺋﺎﻣﺎﻟﻼﺭ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﮬﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻧﻰ ﻗﻮﺭﻗﯘﺗﻘﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ( ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ ﺋﻮﺕ ، ﯞﺍﺭﻗﯩﺮﺍﺵ ، ﺗﻮﭖ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻳﺎﺷﺎﺵ … ) ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﻐﺎﻥ ، ﺑﻪﺯﻯ ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺕ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺸﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺩﻩﯞﺭﯨﻴﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﻐﺎﻥ . ( ﭼﻮﻗﯘﻣﻜﻰ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺗﯘﺭﺍﻗﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻛﯩﭽﻪ ﻛﯜﻧﺪﯛﺯ ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯜﺯﯛﻥ ﺋﻪﯓ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﯞﺍﻗﯩﺖ ﺧﺎﺗﯩﺮﯨﻠﻪﺵ ﻗﻮﺭﺍﻟﻰ ) ﺋﯘﻻﺭ ﻳﻪﻧﻪ ﻳﯩﻤﻪﻛﻠﯩﻜﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﺭﺗﯘﻕ ﺳﺎﻗﻼﺷﻨﻰ ﺋﯚﮔﯩﻨﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻥ …… ﺑﯘ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺸﻠﻪﺭ ﮔﻪﺭﭼﻪ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﺋﯩﭙﺘﯩﺪﺍﺋﯩﻲ ، ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺕ ﺳﯜﺭﺋﯩﺘﻰ ﺋﺎﺳﺘﺎ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﺋﻪﻳﻨﻰ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﯩﻜﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﭼﻮﯓ ﺋﻪﮬﻤﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ ئىدى .
ﺗﯩﻤﯩﻨﯩﯔ ﺳﻪﮬﯩﭙﯩﺴﻰ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘﺎ ﺑﯘ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺸﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﺗﻮﺧﺘﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭﻣﯩﺰ .
ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺕ ﻧﻮﻗﺘﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﻻﻳﻠﻰ : قەدىمكى ئىنسانلارغا نىسبەتەن ئىنسانلارنىڭ ئىرادىسىگە باقماي ھەيۋەت بىلەن يۈرگەن ئاسمان جىسىملىرى ، قىلچە شەپىسىزلا نۇرغۇن ھاياتلىقنى ھالاكەتكە سۆرەپ كېتىۋاتقان تەبئى ئاپەتلەر دائىم بىر خىل سىھرى كۈچكە ئېگىدەك تۇيغۇ بېرىدۇ . سىرىتقى ئالەمدىكى شۇنچە رەڭگارەڭ ۋە شۇنچە تەرتىپلىك مەۋجۇدىيەت ئۇلارغا ئاجايىپ سىرلىق تۇيۇلىدۇ ،شۇنىڭ بىلەن ھەر خىل ھادىسىلەرنى چۈشەندۈ رۈشنى مەخسەت قىلغان دەسلەپكى قەدەمدىكى ئىزدىنىشلەر،سىناقلار باشلىنىدۇ . بۇ دەسلەپكى چۈشەندۈرۈشلەرنىڭ ئالاھىدىلىكى شۇكى ئىنسانلارنىڭ قۇربى يەتمىگەن ھەر قانداق بىر ئىشتا بىردىن ئىلاھى كۈچ رول ئويناۋاتقان بولىدۇ . ئەمىلىيەتتىمۇ كۆردۇقكى ئىنسانلارنىڭ ئەڭ دەسلەپكى چوقۇنۇش پائالىيەتلىرى ھەممىسىدىلا تەبىئەتتىكى تۈرلۈك مەۋجۇت نەرسىلەرنىڭ سايىسىنى تاپقىلى بولىدۇ .ھالبۇكى بۇ ئۇزۇن داۋاملاشمايدۇ ، كىشىلەر ناھايىتى تىزلا بەزى ھادىسىلەرنىڭ يەنە باشقا ھادىسىلەرنىڭ نەتىجىسى ئىكەنلىكىنى بايقايدۇ . بۇ خىل تەرەققىياتلار نەتىجىسىدە بەزى كىشىلەردە بىرەر ئاساسى سەۋەپ ئارقىلىق باشقا بارلىق ھادىسىلەرنى چۈشەندۈرۈش ئارزۇسى بارلىققا كېلىدۇ .بۇ كىشىلەرنىڭ تىرىشچانلىقى نەتىجىسىدە ئالدى بىكەن ئاددىراق بىر قىسىم ھادىسىلەر سەۋەپ – نەتىجە مۇناسىۋىتى ئاساسىدا تەبىئەتتىكى ھادىسىلەرنىڭ ئۆز ئارا تەسىرى سۈپىتىدە چۈشەندۈرۈشكە ئېرىشىشكە باشلايدۇ . كۆردۇقكى بۇ خىل تەرەققىيات ھازىرغىچە توختاپ قالغىنى يوق ، بەلكى ئىنسانلارنىڭ بىلىش دائىرىسىنىڭ كېڭىيىشىگە ئەگىشىپ تەبىئەتنىڭ ئۆزىدىكى مۇناسىۋەتلەر ئارقىلىق چۈشەندۈرۈشكە ئېرىشكەن تەبىئەت ھادىسىلىرى ھەسسىلەپ كۆپەيمەكتە .
ﮔﻪﭘﻨﻰ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﯗﭖ ﻛﻪﺗﺴﻪﻙ ، ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺳﺎﮬﻪﻟﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﭖ ﻛﯧﺘﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ . ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ ﺗﯧﺮﯨﻘﭽﯩﻠﯩﻖ ، ﭼﺎﺭﯞﯨﭽﯩﻠﯩﻖ ، ﺩﻩﺳﻠﻪﭘﻜﻰ ﻗﻪﺩﻩﻣﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻣﻤﯩﯟﻯ ﺋﻪﺧﻼﻕ ، ﺗﯩﻞ ، ﻳﯧﺰﯨﻖ ﺩﯨﮕﻪﻧﺪﻩﻙ . ﻳﻮﻗﻠﯘﻗﺘﯩﻦ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﯧﻠﯩﺶ ،ﻛﯩﭽﯩﻜﻠﯩﻜﺘﯩﻦ ﺯﻭﺭﯨﻴﯩﺶ …… ﺗﺎﻛﻰ ﻳﯧﺰﯨﻖ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﻪﻟﮕﯩﭽﻪ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﺋﯘﺯﺍﻕ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﻨﻰ ﺑﺎﺷﺘﯩﻦ ﻛﻪﭼﯜﺭﺩﻯ . ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﻪﻳﻨﻰ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﯩﻜﻰ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﺸﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﮬﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺑﯩﺰ دەسلەپتە ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮﯨﻨﺠﻰ ﺧﯩﻠﺪﯨﻜﻰ ( ﻣﻪﻥ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺩﻩﭖ ﺋﺎﺗﯩﻐﺎﻥ ) ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺶ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﭖ ﻛﯧﺘﯩﺪﯗ ، ﻳﻪﻧﻪ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻛﯚﭖ ﺋﺎﺩﺩﻯ ، ﺋﯩﭙﺘﯩﺪﺍﺋﯩﻲ . ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﯞﻻﺩﻻﺭﻏﺎ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﯨﻠﯩﺸﻰ ، ﺳﯩﺮﯨﺘﻘﺎ ﺗﺎﺭﻗﯩﺸﻰ ﻣﺎﻛﺎﻥ ، ﺯﺍﻣﺎﻧﻨﯩﯔ ﭼﻪﻛﻠﯩﻤﯩﺴﯩﮕﻪ ئۇچرىغان بولغاچقا ﺋﯩﻠﯩﻤﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻰ ﺑﻪﻛﻤﯘ ﺋﺎﺳﺘﺎ . تاكى ﻳﯧﺰﯨﻖ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﺮ ﻳﯧﯖﻰ ﺑﯩﺮ ﺩﻩﯞﯨﺮﮔﻪ ﻗﻪﺩﻩﻡ ﻗﻮﻳﺪﻯ . ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺋﻪﻳﻨﻰ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺗﻮﭘﻼﻧﻐﺎﻥ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﮬﯩﺴﺴﯩﻲ ﯞﻩ ﺷﯘ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﺷﻪﺧﯩﺴﭽﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ( ﺋﯘ ﺋﯩﻠﯩﻤﻨﻰ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯚﺯﯨﻼ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺑﯩﻠﯩﻤﯩﮕﻪ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﺋﻪﯓ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺋﯩﻨﻜﺎﺳﺘﺎ ﺑﻮﻻﻻﻳﺪﯗ ) ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ، ﻟﯩﻜﯩﻦ ﻳﯧﺰﯨﻖ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻣﺎﻛﺎﻥ ﯞﻩ ﺯﺍﻣﺎﻧﻨﯩﯔ ﭼﻪﻛﻠﯩﻤﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﮬﺎﻟﻘﯩﻐﺎﻥ ﮬﺎﻟﺪﺍ ﮬﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﺋﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﺸﻘﺎ ، ﺋﯚﮔﯩﻨﯩﺸﻜﻪ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ .
ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﻗﯩﻞ ﭘﺎﺭﺍﺳﯩﺘﻰ ، ﺋﯚﮔﯩﻨﯩﺶ ، ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯩﻘﺘﯩﺪﺍﺭﻯ ﮬﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﮬﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﯨﺪﯗ . ﻳﯧﺰﯨﻖ ﺋﯩﺠﺎﺩ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﭗ ﺋﯘﺯﯗﻥ ﺋﯚﺗﻤﻪﻳﻼ ، ﻳﻪﻧﻰ ﺑﯘﻧﺪﯨﻦ 2500ﻳﯩﻠﻼﺭ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩﻩﻡ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﺮ ﻗﻪﺩﻩﺭ ﺳﯩﺴﺘﯩﻤﯩﻠﯩﻖ ﻣﺎﺗﯩﻤﺎﺗﯩﻜﺎ ،ﮔﯩﺌﻮﻣﯩﺘﯩﺮﯨﻴﻪ ﺋﺎﺳﺘﯩﺮﻭﻧﻮﻣﯩﻴﻪ …ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻠﯩﻤﻼﺭﻧﻰ ﻛﻪﺷﯩﭗ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﯩﺪﻯ . ﺑﻪﺯﯨﻠﻪﺭ ﺋﺎﺳﺘﯩﺮﻭﻧﻮﻣﯩﻴﻪ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﭗ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﻳﯘﻣﯩﻼﻕ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻠﯩﻴﺎﻻﻳﯩﺘﺘﻰ . ﺑﻪﺯﯨﻠﻪﺭ ﮬﻪﺗﺘﺎ ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﮬﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺕ ﻗﺎﺋﯩﺪﯨﺴﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯛﺷﻜﻪ ﺋﯘﺭﯗﻧﯘﭖ ﺑﯘﺭﯗﻧﺪﯨﻦ ﭼﻮﻗﯘﻧﯘﭖ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯩﻼﮬﯩﻲ ﻛﯜﭼﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩﻨﻜﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎﻧﯩﺪﻯ . ﻳﻪﻧﻪ ﺑﻪﺯﯨﻠﻪﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﯕﮕﯜﻟﯜﻙ ﺑﻪﺧﺘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺟﻪﻣﯩﻴﯩﺘﻰ ، ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺭﻭﮬﯩﻴﯩﺘﻰ ، ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺕ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﯩﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩﯔ ﮬﺎﻟﯩﺘﻰ ، ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﯨﮕﻪ ﻗﻪﺩﻩﺭ ﺗﯩﻤﯩﻼﺭﻏﺎ ﭘﯩﻜﯩﺮ ﻳﯜﺭﮔﯜﺯﯛﺷﻜﻪﻧﯩﺪﻯ .
ﺋﻪﻧﻪ ﺷﯘ ﺩﻩﯞﯨﺮﻟﻪﺭﺩﻩ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﻳﯧﯖﻰ ﺑﯩﺮ ﮔﯜﻟﻠﯩﻨﯩﺶ ﺩﻩﯞﺭﯨﮕﻪ ﻗﻪﺩﻩﻡ ﻗﻮﻳﺪﻯ . ﻣﻪﻥ ﺑﯘﻧﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﺠﻰ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻰ ﺩﻩﭖ ﺋﺎﺗﺎﺷﻘﺎ ﻣﺎﻳﯩﻞ . ﻣﯧﻨﯩﯖﭽﻪ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺩﻩﯞﯨﺮﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﺑﯘﺭﯗﻧﻘﻰ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺸﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻣﺎﮬﯩﻴﻪﺗﻠﯩﻚ ﭘﻪﺭﯨﻘﻠﯩﻨﯩﺪﯗ .ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺗﻪﺭﻩﻗﯩﻴﺎﺗﯩﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻰ ﻳﻪﻧﯩﻼ دەسلەپتە ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ “ ﺋﯩﻠﯩﻢ “ ﺩﺍﺋﯩﺮﯨﺴﯩﮕﻪ ﺗﻪﯞﻩ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ، ﻟﯩﻜﯩﻦ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺶ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﯩﺮﻯ ، ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﻨﯩﺶ ﺷﻪﻛﻠﻰ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺗﻪﺭﻩﭘﻠﻪﺭﺩﻩ ﻛﯚﭖ ﭘﻪﺭﯨﻘﻠﯩﻨﯩﺪﯗ .
1.ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮﯨﻨﺠﻰ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻰ ﮬﻪﻗﯩﻘﻰ ﻣﻪﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﺷﻪﺧﯩﺴﻨﯩﯔ ﮬﯩﺴﺴﻰ ﺗﻪﺳﯩﺮﯨﮕﻪ ﺗﺎﻳﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺗﻪﺭﻛﯩﭗ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﺠﻰ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻘﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﻩ ﺑﯩﺮ ﻗﻪﺩﻩﺭ ﺳﯩﺴﺘﯩﻤﯩﻠﯩﻖ ﻳﺎﻛﻰ ﺩﻩﺳﻠﻪﭘﻜﻰ ﻗﻪﺩﻩﻣﻠﯩﻚ ﺋﯩﻨﯩﻘﻠﯩﻤﺎ ﺧﺎﺭﺍﻛﺘﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﻧﻪﺯﻩﺭﯨﻴﯩﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﻪﻟﺪﻯ . ( ﮔﻪﺭﭼﻪ ﻛﯚﭖ ﻗﯩﺴﻤﯩﺪﺍ ﻳﻪﻧﯩﻼ ﻣﯩﻘﺪﺍﺭﻟﯩﻖ ﮬﯩﺴﺎﭘﻼﺵ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﻏﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﯩﻤﯘ ) ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ : ﺑﯘﺭﯗﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﮬﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﮔﯩﺌﻮﻣﯩﺘﯩﺮﯨﻴﻪﻟﯩﻚ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯘﭼﺮﺍﭖ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ، ﺑﻪﺯﯨﺪﻩ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﺴﻰ ، ﮬﯩﺴﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺳﺎﺳﻠﯩﻨﯩﭗ ﮔﯩﺌﻮﻣﯩﺘﯩﺮﯨﻴﻪﻟﯩﻚ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﭗ ﺑﻪﺯﻯ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﮬﻪﻝ ﻗﯩﻠﺴﯩﻤﯘ ﭘﻪﻗﻪﺕ ئىلىم تەرەققىياتىنىڭ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﺠﻰ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻘﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﯨﻼ ﺳﯩﺴﺘﯩﻤﯩﻠﯩﻖ ﮔﯩﺌﻮﻣﯩﺘﯩﻴﻪ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﻪﻟﺪﻯ . ﮔﯩﺌﻮﻣﯩﺘﯩﺮﯨﻴﻪ ﺋﯩﻠﯩﻤﯩﻨﯩﯔ ﺳﯩﺴﺘﯩﻤﯩﻠﯩﺸﯩﺶ ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﻨﯩﺸﯩﻴﯩﻨﻨﯩﯔ ﻣﯘﻧﯘ ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﺋﻪﯓ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪﭖ ﺑﯧﺮﻩﻟﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ .“ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﯞﺍﻗﺘﯩﻤﺪﺍ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﺋﯩﯟﻛﯩﻠﯩﺪ ﮔﯩﺌﻮﻣﯩﺘﯩﺮﯨﻴﯩﺴﻰ ﺗﻮﻧﯘﺷﺘﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﻛﯩﺘﺎﭘﭽﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﺪﻩ ﭘﯩﻔﺎﮔﻮﺭ ﺗﯩﺌﻮﺭﯨﻤﯩﺴﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﮕﻪﻥ ﮔﻪﺭﭼﻪ ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﻗﻘﺎ ﺑﯩﯟﺍﺳﺘﻪ ﮬﯩﺲ ﻗﯩﻠﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯜﭼﺒﯘﻟﯘﯕﻨﯩﯔ ﺋﯜﭺ ﺗﻪﺭﯨﭙﻰ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﻩﺕ ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﺋﯩﺸﻪﻧﯩﭽﻠﯩﻚ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻠﯩﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩﭗ ﺑﻪﻛﻼ ﮬﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﯩﺪﯨﻢ ، ﺷﯘ ﺋﯩﺸﻨﯩﯔ ﻣﺎﯕﺎ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﻏﺎﻥ ﺗﻪﺳﯩﺮﻯ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﭼﻮﯓ ﺩﻩﭖ ﻗﺎﺭﺍﻳﻤﻪﻥ . “ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﺎﺳﺘﯩﺮﻭﻧﻮﻣﯩﻴﻪ ، ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ ، ﺑﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ ، ﺩﻭﺭﯨﮕﻪﺭﻟﯩﻚ ﺋﯩﻠﯩﻤﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻤﯘ ﺩﻩﺳﻠﻪﭘﻜﻰ ﻗﻪﺩﻩﻣﺪﯨﻜﻰ ﻧﻪﺯﻩﺭﯨﻴﻪ ﺳﯩﺴﺘﯩﻤﯩﻠﯩﺮﻯ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﺎﻳﺮﯨﻢ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻴﻪﻟﻪﺭ ﺋﻮﺗﺘﯩﺮﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻧﯩﺪﻯ .
2. ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯘﺭﯨﻐﺎ ﺗﺎﻳﯩﻨﯩﭗ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﻪﻟﺪﻯ . ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ : ﺑﯘﺭﯗﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺩﺍﺋﯩﻢ ﺳﺎﻧﺎﻕ ، ﮬﯩﺴﺎﭖ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯘﭼﺮﺍﭖ ﺗﯘﺭﺳﯩﻤﯘ ، ﺋﯘ ﺩﻩﯞﯨﺮﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﻩ ﻣﺎﺗﯩﻤﺎﺗﯩﻜﺎ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻰ ﺋﺎﻟﯩﻘﺎﭼﺎﻥ ﺋﺎﺩﻩﺗﺘﯩﻜﻰ ھىساپ ﺳﻪﯞﯨﻴﻪﺳﯩﺪﯨﻦ ﻛﯚﭖ ﺋﯧﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﯩﺪﻯ ، ﺋﺎﺳﺘﯩﺮﻭﻧﻮﻣﯩﻴﻪ ، ﮔﯩﺌﻮﻣﯩﺘﯩﺮﯨﻴﻪ ﺋﯩﻠﯩﻤﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﺳﯩﺮﯨﺪﻩ ، ﺑﻪﺯﯨﺪﻩ ﮬﻪﺗﺘﺎ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﺧﯩﻴﺎلى ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯘﺭﻏﺎ ﺗﺎﻳﯩﻨﯩﭗ ﻳﯧﯖﻰ ﻣﺎﺗﯩﻤﺎﺗﯩﻜﺎ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﯩﺪﻯ . ﻟﻮﮔﯩﻜﺎ ﺋﯩﻠﻤﯩﻤﯘ ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺗﯩﭙﯩﻚ ﻣﯩﺴﺎﻟﻰ .
3.ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺕ ، ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﻰ ، ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺭﻭﮬﯩﻴﯩﺘﻰ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳﯩﺴﺘﯩﻤﯩﻠﯩﻖ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻴﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺷﻨﻰ ﺋﯚﮔﯩﻨﯩﯟﺍﻟﺪﻯ . ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺸﯘﻧﺎﺳﻠﯩﻖ ﺋﯩﻠﻤﻰ ، ﺳﯩﺴﺘﯩﻤﯩﻠﯩﻖ ﭘﻪﻟﺴﻪﭘﻪ ﺋﯩﺪﯨﻴﯩﺴﯩﮕﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺩﯨﻦ ، ﺋﻪﺧﻼﻕ ﺋﯩﻠﻤﻰ ، ﺩﯙﻟﻪﺕ ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﯗﺵ ﺋﯩﻠﻤﻰ … ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻣﯩﺴﺎﻝ ﺑﻮﻻﻻﻳﺪﯗ .
4. ﺋﯩﻠﯩﻤﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﺪﺍ ﮬﻪﻗﯩﻘﻰ ، ﺭﻭﺷﻪﻥ ﮬﺎﻟﺪﺍ ﺭﺍﻳﻮﻥ ﭘﻪﺭﻗﻰ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ . ﺑﯩﺮ ﺭﺍﻳﻮﻧﺪﺍ ﺋﯘﺯﯗﻥ ﻣﯘﺩﺩﻩﺕ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺍﻗﻠﯩﺸﯩﭗ ﻳﺎﺷﺎﺵ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﺪﺍ ﺷﯘ ﺭﺍﻳﻮﻧﻨﯩﯔ ﺗﻪﺑﯩﺌﻰ ﺟﯘﻏﺮﺍﭘﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﺋﺎﻻﮬﯩﺪﯨﻠﯩﻜﯩﻨﯩﯔ ﺷﯘ ﺭﺍﻳﻮﻧﺪﯨﻜﻰ ﻗﻪﯞﯨﻤﻨﯩﯔ ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ ﺗﻪﺭﻩﻗﯩﻴﺎﺗﯩﻐﺎ ﻣﯘﻗﻪﺭﺭﻩﺭ ﺗﻪﺳﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﺋﯩﻠﯩﻤﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﺪﺍ ﺗﻪﻛﺸﯩﺴﯩﺰﻟﯩﻚ ﻛﯚﺭﯛﻟﯜﺷﻜﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ . ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺕ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺸﻨﻰ ﺋﺎﺳﺎﺱ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﻮﺗﺘﯩﺮﺍ ﺩﯦﯖﯩﺰ ﺑﻮﻳﻠﯩﺮﻯ ، ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﯗﺵ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﺋﺎﺳﺎﺱ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻗﻪﺩﯨﻤﻘﻰ ﺧﯘﺍﯕﺨﯥ ﯞﺍﺩﯨﺴﻰ ، ﭘﻪﻟﺴﻪﭘﯩﯟﻯ ﺩﯨﻦ ﺋﺎﺳﺎﺱ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻗﻪﺩﯨﻤﻘﻰ ﻣﻪﺭﻛﯩﺰﻯ ﺋﺎﺳﯩﻴﺎﻻﺭﺩﺍ ﺋﯩﻠﯩﻤﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﺪﺍ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﭼﻮﯓ ﭘﻪﺭﯨﻘﻠﻪﺭ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﺪﻯ .
ﺋﻪﻟﯟﻩﺗﺘﻪ ، ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﺰﯨﻖ ﺋﯩﺠﺎﺩ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﺘﯩﻦ ﺑﯘﺭﯗﻧﻤﯘ ، ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﭘﻪﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﺠﻰ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﯩﺪﯨﻦ ﺑﯘﺭﯗﻧﻤﯘ ﺋﺎﻟﻠﯩﺒﯘﺭﯗﻥ ﺑﯩﺦ ﮬﺎﻟﯩﺘﯩﺪﻩ ﻣﻪﯞﺟﯘﺕ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﯞﻩ ﺋﺎﺳﺘﺎ ﺋﺎﺳﺘﺎ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﻰ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍﭖ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻛﯧﺮﻩﻙ . ﻟﯩﻜﯩﻦ ﻳﯧﺰﯨﻖ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻨﻜﻰ ﺑﯘ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺕ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﯩﺰ ﺑﻮﻟﺪﯨﻜﻰ ﻛﯩﻴﯩﻨﻜﻰ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﻠﻪﺭﺩﯨﻤﯘ ﺧﯧﻠﻰ ﯞﺍﻗﯩﺘﻼﺭﻏﯩﭽﻪ ﺋﻪﻳﻨﻰ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﯩﻜﯩﺪﻩﻙ ﮔﯜﻟﻠﯩﻨﯩﺶ ، ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺕ ﻣﻪﻧﺰﯨﺮﯨﺴﻰ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﺋﺎﺯ ﻛﯚﺭﯛﻟﺪﻯ ﮬﻪﻣﺪﻩ ﺧﯧﻠﻰ ﯞﺍﻗﯩﺘﻼﺭﻏﯩﭽﻪ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭ ﺋﻪﻳﻨﻰ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺶ ﺋﯘﺳﯘﻟﻰ ، ﭘﯩﺮﯨﻨﺴﯩﭙﻰ ﺋﺎﺳﺎﺱ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﮬﺎﻟﺪﺍ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﻐﺎﭼﻘﺎ ﺑﯘﺭﯗﻧﻘﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺩﻩﯞﯨﺮ ﺋﺎﻻﮬﯩﺪﯨﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﮬﺎﺳﯩﻞ ﻗﯩﻠﺪﻯ . ﺷﯘﯕﺎ ﻣﻪﻥ ﻣﯩﻼﺩﯨﺪﯨﻦ ﺑﯘﺭﯗﻧﻘﻰ 500-ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ 200ﻳﯩﻠﻐﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﮔﯜﻟﻠﯩﻨﯩﺶ ﺩﻩﯞﺭﯨﻨﻰ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮﯨﻨﺠﻰ ﺑﺎﺳﻘﯘﭺ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﺠﻰ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻨﯩﯔ ﭼﯩﮕﺮﺍﺳﻰ ﺩﻩﭖ ﺋﺎﻳﺮﯨﺸﻨﻰ ﻣﯘﯞﺍﭘﯩﻖ ﺩﻩﭖ ﻗﺎﺭﺍﻳﻤﻪﻥ . ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﺠﻰ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻰ ﺗﺎﻛﻰ ﮔﺎﻟﯩﻠﯩﻲ ، ﻧﯩﻴﻮﺗﻮﻥ ﺩﻩﯞﺭﯨﮕﯩﭽﻪ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺶ ، ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﺩﺍﯞﺍﻣﯩﻐﺎ ﮬﯚﻛﯜﻣﺮﺍﻧﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺷﺎﻧﻠﯩﻖ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﻮﻟﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﺩﻯ . ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ ﻛﯩﻴﯩﻨﻜﻰ ﻳﺎﺯﻣﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﻗﯩﺴﻘﯩﭽﻪ ﺳﯚﺯﻟﻪﭖ ﺋﯚﺗﯩﻤﯩﺰ .
ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﯩﺶ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﺋﯜﺯﯛﻟﻤﻪﺱ ﺟﻪﺭﻳﺎﻥ ، ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺑﻪﺯﻯ ﭼﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﺳﻪﻛﺮﻩﺵ ﺧﺎﺭﺍﻛﺘﯩﺮﻟﯩﻚ ﭼﻮﯓ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺸﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﻪﻟﺴﯩﻤﯘ ﻟﯩﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﺷﯘ ﺳﻪﻛﺮﻩﺷﺘﯩﻦ ﺧﯧﻠﻰ ﺑﯘﺭﯗﻧﻼ ﮬﻪﺗﺘﺎ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﺑﯘﺭﯗﻧﻼ ﺷﯘ ﺳﻪﻛﺮﻩﺷﻨﯩﯔ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻟﯩﻘﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺷﻠﯩﻨﯩﭗ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ . ﺑﻪﺯﯨﺪﻩ ﺑﯩﺮ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﭘﺎﺭﭼﯩﻼﺭﻏﺎ ﺑﯚﻟﯩﯟﯨﻠﯩﭗ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﻟﻪﭖ ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﺴﺎ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﯩﮕﻪ ﻗﻮﻻﻳﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ ، ﻳﻪﻧﻪ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺷﻪﻳﺌﯩﻠﻪﺭﻣﯘ ﭼﻮﯓ ﺟﻪﮬﻪﺗﺘﯩﻦ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺧﺎﺭﺍﻛﺘﯩﺮ ﺋﺎﻻﮬﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭘﻪﺭﯨﻘﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯚﻟﻪﻛﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺗﯜﺯﯛﻟﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ . ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺑﯘ ﺑﯚﻟﻪﻛﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﭼﯩﮕﺮﺍﻧﻰ ﺗﺎﭘﺎﻟﻤﯩﺴﺎﻗﻤﯘ ﻟﯩﻜﯩﻦ ﺋﺎﻻﮬﻪﺯﻩﻝ ﺩﺍﺋﯩﺮﯨﺴﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ ﺑﯧﺮﻩﻟﻪﻳﻤﯩﺰ ﮬﻪﻡ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯚﻟﻪﻛﻠﻪﺭﮔﻪ ﺑﯚﻟﯜﺵ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﻧﻮﻗﺘﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺋﯧﻴﯩﺘﻘﺎﻧﺪﺍ ﻣﯘﮬﯩﻢ ﺋﻪﮬﻤﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ .
ﺋﻮﺧﺸﺎﺷﻼ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﯩﺶ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻤﯩﺰﻣﯘ ﭘﺎﺭﭼﻪ- ﭘﺎﺭﭼﻪ ﺑﯚﻟﻪﻛﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺗﯜﺯﯛﻟﮕﻪﻥ ﮬﯩﻜﺎﻳﯩﻠﻪﺭ ﺗﻮﭘﻠﯩﻤﻰ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻨﻰ ﺗﻪﺷﻜﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺭﻭﻣﺎﻥ . ﻟﯩﻜﯩﻦ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﻧﻮﻗﺘﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﻠﯩﺶ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﺑﯩﺮ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﺪﯨﻦ ﺗﻪﺷﻜﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ 3 ﻗﯩﺴﯩﻢ ﻧﯩﺴﭙﯩﻲ ﻣﯘﺳﺘﻪﻗﯩﻞ ﻣﻪﺯﻣﯘﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﺗﯜﺯﯛﻟﮕﻪﻥ ﺗﯩﺮﯨﻠﻮﮔﯩﻴﻪ ﺩﯦﻴﯩﺶ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻣﯘﯞﺍﭘﯩﻖ . ﻣﯩﻼﺩﯨﺪﯨﻦ ﺑﯘﺭﯗﻧﻘﻰ 2-5 ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﻰ ﺑﯘ ﺗﯩﺮﯨﻠﻮﮔﯩﻴﻪﻧﯩﯔ 2-ﻗﯩﺴﻤﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻠﯩﻨﯩﺶ ﻧﻮﻗﺘﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻣﯩﻼﺩﻯ 17-ﺋﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ ﻛﯩﻴﯩﻨﻜﻰ ﻳﯧﺮﯨﻤﻰ 2-ﻗﯩﺴﯩﻤﻨﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﻟﯩﺸﯩﺶ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﻰ .
ﻣﯧﻨﯩﯖﭽﻪ ﺑﯘ ﺗﯩﺮﯨﻠﻮﮔﯩﻴﻪﻧﯩﯔ 2.ﻗﯩﺴﻤﻰ ﮬﻪﺭ ﻗﺎﻳﺴﻰ ﺋﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻧﻪﺯﻩﺭﯨﻴﯩﻠﯩﺸﯩﺸﻰ ، ﻟﻮﮔﯩﻜﯩﻠﯩﻖ ﺳﯩﺴﺘﯩﻤﯩﻠﯩﺸﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻻﮬﯩﺪﻩ ﮔﻪﯞﺩﯨﻠﻪﻧﺴﻪ ﻛﯧﺮﻩﻙ .
ﺋﺎﺩﻩﻡ ﺑﺎﻟﯩﺴﻰ ﻳﺎﺷﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪﯓ ﺋﺎﻟﺪﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﮬﺘﺎﺝ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﯩﻨﻰ ﺋﻮﺯﯗﻗﻠﯘﻕ، ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺗﯘﺭﺍﺭ ﺟﺎﻱ . ﻣﻪﯞﺟﯘﺗﻠﯘﻕ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ، ﮬﺎﻳﯟﺍﻧﺎﺗﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ، ﻳﻪﻧﻪ ﻳﺎﺕ ﻗﻮﯞﯨﻤﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﺍﯞﺍﻣﻠﯩﻖ ﻛﯜﺭﻩﺵ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻣﻪﯞﺟﯘﺗﻠﯘﻕ ﮬﻮﻗﯘﻗﯩﻨﻰ ﺗﺎﻟﯩﺸﯩﺸﻰ ﻛﯧﺮﻩﻙ . ﺷﯘﯕﺎ ﻗﻮﺭﺍﻝ ﻳﺎﺭﺍﻏﻤﯘ ﺋﺎﺩﻩﻣﻠﻪﺭ ﺋﻪﯓ ﺋﺎﯞﺍﻝ ﻣﯘﮬﺘﺎﺝ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﻯ . ﻳﻪﻧﻪ ﺷﯘﻧﯩﯖﺪﻩﻙ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺕ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﺪﺍ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯜﺯﻟﯜﻛﺴﯩﺰ ﮬﺎﻟﺪﺍ ﻳﯧﯖﻰ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻣﯘﮬﺘﺎﺝ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ ﮬﻪﻡ ﻳﯧﯖﻰ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭ ﺋﯩﺠﺎﺩ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨﺪﯗ . ﺷﯘﻧﻰ ﺟﻪﺯﯨﻤﻠﻪﺷﺘﯜﺭﯛﺵ ﻛﯧﺮﻩﻛﻜﻰ ئەڭ ئىپتىدائىي ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯚﺯﻯ ﻻﺯﯨﻤﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﮬﺎﺟﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﺎﻟﯩﺴﯩﻼ ، ﺋﯩﮭﺘﯩﻴﺎﺟﯩﻨﻰ ﻗﺎﻧﺪﯗﺭﺍﻟﯩﺴﯩﻼ ﺑﻮﻟﺪﻯ . ﻳﺎﺳﺎﻟﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﮬﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻲ ﺋﯩﮭﺘﯩﻴﺎﺟﻨﻰ ﻛﯚﺯﺩﻩ ﺗﯘﺗﯘﭘﻼ ﻳﺎﺳﯩﻠﯩﺪﯗ .
ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻣﯩﯔ ﻳﯩﻠﻼﺭ ﺑﯘﺭﯗﻧﻼ ﻣﯩﺲ قەلەي ﻗﯧﺘﯩﺸﻤﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻗﺎﺗﺘﯩﻘﯩﻠﯩﻘﯩﻨﯩﯔ ﻣﯩﺲ ﺑﯩﻠﻪﻥ قەلەي ﮬﻪﺭ ﺋﯩﻜﻜﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﺎﻳﻘﯩﻐﺎﻥ ﮬﻪﺗﺘﺎ ﻣﯩﺲ ﻗﻮﺭﺍﻟﻼﺭ ﺩﻩﯞﺭﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﻰ –ﻣﯩﻼﺩﯨﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ 1500-ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﺍ ﻣﯩﺲ قەلەي ﻗﯧﺘﯩﺸﻤﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻗﯧﺘﯩﺸﻤﯩﻨﯩﻨﯩﯔ ﻗﺎﺗﺘﯩﻘﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﺷﯘﺭﯗﺷﺘﺎ ﺯﯙﺭﯛﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﯩﺲ ﺑﯩﻠﻪﻥ قەلەينىڭ ﺋﻪﯓ ﻣﯘﯞﺍﭘﯩﻖ ﻧﯩﺴﺒﯩﺘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩﭗ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ . بۇ ﮬﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺯﻩﺭﯨﻴﯩﯟﻯ ﻧﯩﺴﺒﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ . ﻟﯩﻜﯩﻦ شۇنىسى كۆپرەك ئىھتىمالغا يېقىنكى ﺷﯘ ﺩﻩﯞﯨﺮﻟﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﮬﻪﺭﯨﻜﯩﺘﻰ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺗﻪﺭﻩﭘﺘﯩﻦ ﺗﻪﻟﻪﻱ ﺋﺎﻣﻪﺗﻜﻪ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﻩﺗﻠﯩﻚ ، ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯨﻴﯩﺸﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺳﻪﯞﻩﭖ ﺷﯘﻛﻰ ﺋﺎﺩﻩﺗﺘﻪ ﻣﯩﺲ ﺭﯗﺩﯨﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ قەلەي ﺭﯗﺩﯨﺴﻰ ﺩﺍﺋﯩﻢ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﺸﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﮬﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ ، ﻣﯩﺲ ﻛﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﭼﻮﻗﯘﻡ قەلەي ﻛﺎﻧﻰ ﺑﺎﺭ . ﺷﯘﻧﻰ ﺟﻪﺯﯨﻤﻠﻪﺷﺘﯜﺭﯛﺷﻜﻪ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗﻛﻰ ﺋﻪﯓ ﺑﯘﺭﯗﻧﻘﻰ ﻣﯩﺲ قەلەي ﻗﯧﺘﯩﺸﻤﯩﺴﻰ ﺩﻩﻝ ﺷﯘ ﺗﻪﺑﯩﺌﻰ ﻣﯩﺲ قەلەي ﺋﺎﺭﯨﻼﺷﻤﺎ ﺭﯗﺩﯨﺴﯩﻨﻰ ﺗﺎﯞﻻﺷﻨﯩﯔ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪﻩ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ . ﮬﻪﺗﺘﺎ ﻛﯩﻴﯩﻨﻜﻰ ﺋﻪﯓ ﻣﯘﯞﺍﭘﯩﻖ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﻣﯩﺲ قەلەي ﻗﯧﺘﯩﺸﻤﯩﺴﯩﻤﯘ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻳﻮﻝ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ . ﮬﺎﻟﺒﯘﻛﻰ ﻧﯩﻤﻪ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻣﯩﺘﺎﻟﻨﻰ ﺋﺎﺭﯨﻼﺷﺘﯘﺭﻏﺎﻧﺪﺍ ﻗﯧﺘﯩﺸﻤﯩﻨﯩﯔ ﻗﺎﺗﺘﯩﻘﻠﯩﻘﯩﻨﯩﯔ ﮬﻪﺭ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺧﯩﻞ ﻣﯩﺘﺎﻟﺪﯨﻦ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯘ ﺩﻩﯞﯨﺮﺩﯨﻜﻰ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺶ ﺗﯩﻤﯩﺴﻰ ﺋﻪﻣﻪﺱ . ( ﮬﺎﺯﯨﺮ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻝ ، ﻣﯩﺘﺎﻟﻠﻮﺭﮔﯩﻴﻪﻛﻪﺳﭙﯩﺪﻩ ﺋﻮﻗﯘﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﻛﯘﺭﯨﺲ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﻠﯩﺮﻯ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻨﯩﯔ ﺳﻪﯞﻩﺑﯩﻨﻰ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯛﭖ ﺑﯧﺮﻩﻟﻪﻳﺪﯗ . )
ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ئىلىم ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﻨﯩﯔ 2. ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﯩﻐﺎ ﻛﯩﺮﮔﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺶ ﻣﻪﯞﻗﻪﺳﯩﺪﻩ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﻛﯚﺭﯨﻨﻪﺭﻟﯩﻚ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺶ ﺑﻮﻟﺪﻯ . ﺋﯩﺸﻠﻪﭘﭽﯩﻘﯩﺮﯨﺶ ﻛﯜﭼﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻳﯩﺘﻪﺭﻟﯩﻚ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﻰ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪﻩ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﻟﻠﯩﻘﺎﭼﺎﻥ ﻳﯩﺘﻪﺭﻟﯩﻚ ﺗﯘﺭﻣﯘﺵ ﻻﺯﯨﻤﻪﺗﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﻪﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ، ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺕ ﺩﯗﻧﻴﺎﺳﯩﻨﯩﯔ ﺑﻮﻏﯘﺷﯩﺪﯨﻦ ﺧﯧﻠﻰ ﺯﻭﺭ ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﺪﻩ ﻗﯘﺗﯘﻟﻐﺎﻥ ، ﮬﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﮬﯘﺟﯘﻣﻰ ﺋﻪﻣﺪﻯ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺳﻪﭘﻪﺭ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻳﺎﻛﻰ ﭼﺎﺭﯞﯨﭽﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﺎﺯ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﺟﺎﻳﻼﺭﺩﯨﻼ ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯧﺘﯩﺒﺎﺭﻏﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ، ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻠﯩﺸﯩﺶ ﻗﻪﺩﯨﻤﻰ ﺗﯩﺰﻟﯩﺸﯩﭗ ﻧﯩﺴﭙﯩﻲ ﻣﯘﻗﯩﻢ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﮬﯚﻛﯜﻣﺮﺍﻧﻠﯩﻘﻼﺭ ﭘﻪﻳﺪﺍ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺧﯧﻠﻰ ﻛﯚﭖ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﺋﻪﻗﻠﻰ ﺋﻪﻣﮕﻪﻙ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﯘﻏﯘﻟﻠﯩﻨﯩﺶ ﺷﺎﺭﺍﺋﯩﺘﯩﻐﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ﺑﯘ ﺩﻩﯞﯨﺮﺩﻩ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﻪﯓ ﺩﺍﺋﯩﺮﯨﻠﯩﻚ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺸﻰ ﺋﺎﺧﯩﺮﻯ ﺭﯨﺌﺎﻟﻠﯩﻘﻘﺎ ﺋﺎﻳﻼﻧﺪﻯ ، ﺷﺎﺭﺍﺋﯩﺖ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﺪﻯ .
ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭﺍ ﺑﺎﺭﺍ ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﻣﺎﺩﺩﯨﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﮭﺘﯩﻴﺎﺟﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﻗﺎﻧﺪﯗﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﯩﻼ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺑﻪﻟﻜﻰ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﺶ ﻛﯩﺮﮔﯜﺯﮔﻪﻧﺪﻩ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺟﯩﻖ ﮬﺎﺟﯩﺘﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﺎﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﻗﯩﺰﯨﻘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ ، ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺕ ﮬﺎﺩﯨﺴﯩﻠﺮﯨﻨﯩﯔ ﻳﯜﺯ ﺑﯧﺮﯨﺶ ﯞﺍﻗﺘﻰ ، ﺯﯨﻴﯩﻨﯩﺪﯨﻦ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻣﯘﺩﺍﭘﯩﺌﻪﻟﯩﻨﯩﺶ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﺴﯩﮕﯩﻼ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺕ ﮬﺎﺩﯨﺴﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﻏﻠﯩﻨﯩﺸﻘﺎ ، ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﻩﺗﻜﻪ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺑﻪﻛﺮﻩﻙ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ . ﺋﯘﺭﯗﻗﻨﯩﯔ ﺋﯚﺭﯨﭗ ﺋﺎﺩﯨﺘﯩﻨﻰ ﺑﯘﺯﻏﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺟﺎﺯﺍﻻﺵ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﺴﯩﻨﯩﻼ ﺋﻮﻳﻠﯩﻤﺎﺳﺘﯩﻦ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﻩﺕ ﻗﺎﻧﺪﺍﻗﺮﺍﻕ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺧﻮﺷﺎﻝ ﻳﺎﺷﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ، ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺳﺎﻏﻼﻡ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﻰ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ … ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺸﻠﻪﺭ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪﻩ ﺑﯘﺭﯗﻧﻘﻰ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﮬﯩﺴﺴﯩﻲ ﺋﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭﺍ ﺑﺎﺭﺍ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻴﯩﯟﻯ ﺗﯜﺱ ﺋﯧﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ ، ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺑﯘ ﻧﻪﺯﻩﺭﯨﻴﯩﻠﻪﺭ ﺑﻪﻛﻼ ﺋﺎﺑﯩﺴﺘﯩﺮﺍﻛﯩﺘﻨﻰ ﺗﯜﺱ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﻟﯩﻜﯩﻦ ﺑﯘﺭﯗﻧﻘﻰ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﻧﻰ ﺳﯩﺴﺘﯩﻤﯩﻼﺷﺘﯘﺭﯗﺷﺘﺎ ، ﺷﯘ ﺋﺎﺳﺎﺳﺘﺎ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﻩﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﻳﻘﯩﻠﯩﭗ ﮬﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﭼﻮﯓ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺩﻩﺭﯨﺨﯩﻨﯩﯔ ﺷﺎﺥ ﻳﻮﭘﯘﺭﻣﺎﻗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺩﻩﺭﻩﺥ ﻏﻮﻟﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯘﻟﯩﻨﯩﺸﯩﻐﺎ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﻣﯘﮬﯩﻢ ﺭﻭﻝ ﺋﻮﻳﻨﯩﺪﻯ . ﮬﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺩﻩﺭﯨﺨﯩﻨﯩﯔ ﻳﯩﻠﺘﯩﺰﯨﻨﻰ ﺗﯧﭙﯩﺸﻨﻰ ﺋﺎﺳﺎﺳﻰ ﻣﻪﺧﺴﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺋﺎﺳﺎﺳﻰ ﺋﺎﻻﺳﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮﻯ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ئىلىم تەرەققىياتى 3. باسقۇچىغا ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﮬﻪﺭ ﻗﺎﻳﺴﻰ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺩﻩﺭﻩﺧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺷﺎﺥ ﻳﻮﭘﯘﺭﻣﺎﻗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑﯘﺭﯗﻧﻼ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯘﻟﯩﻨﯩﭗ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﻣﯘﮬﯩﻢ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻟﯩﻖ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﮬﯩﺴﺎﭘﻠﯩﻨﯩﺪﯗ .
ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ئىلىم تەرەققىياتى 2. ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﯩﻨﯩﯔ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﮬﯩﻢ ﺋﺎﻻﮬﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻰ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﻳﯧﯖﻰ ﺳﺎﻳﻤﺎﻧﻼﺭ ، ﺋﯜﺳﻜﯩﻨﯩﻠﻪﺭ ﯞﻩ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﻗﯩﻤﻤﻪﺗﻠﯩﻚ ﻗﻮﻝ ﻳﺎﺯﻣﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﯧﻠﯩﺸﻰ . ﺩﺍﺧﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﯩﺴﻪﻝ ﺩﺍﯞﺍﻟﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ ، ﺯﻩﺭﮔﺎﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ ﺋﯧﺮﯨﺘﯩﺸﯩﮕﯩﭽﻪ ، ﺟﻮﯕﮕﯘﻟﯘﻕ ﺗﯩﯟﯨﭙﻼﺭﻧﯩﯔ “ ﺋﯚﻟﻤﻪﺳﻠﯩﻚ ﺩﻭﺭﯨﺴﻰ “ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺸﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ ﻏﻪﺭﯨﭙﻠﯩﻜﻠﻪﺭﻧﯩﯔ “ ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ ﺗﺎﯞﻻﺵ “ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﺴﯩﻨﻰ ﻗﻮﻏﻠﯩﺸﯩﺸﯩﻐﯩﭽﻪ ، ﺩﯨﻴﺎﺭﯨﻤﯩﺰﺩﺍ ﻛﻪﺷﯩﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻣﻪﺗﺒﻪﺋﻪ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ ﺋﻮﺗﺘﯩﺮﺍ ﺩﯦﯖﯩﺰ ﺑﻮﻳﯩﺪﺍ ﺭﺍﯞﺍﺝ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ ﺩﯦﯖﯩﺰﭼﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩﺮﯨﮕﯩﭽﻪ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﻪﻣﯩﻠﻰ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﻠﻪﺭ ﺩﺍﯞﺍﻣﯩﺪﺍ ﻣﺎﺩﺩﻯ ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﮬﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﻏﻠﯩﻨﯩﺶ ، ﻣﺎﺩﺩﯨﻼﺭ ﺋﺎﺭﺍ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭ ﺗﻮﭘﻼﻧﺪﻯ ، ﺧﺎﺗﯩﺮﯨﻠﻪﺭ ﻳﯧﺰﯨﻠﺪﻯ ﮬﻪﻡ ﺑﯘﻻﺭ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻴﯩﯟﻯ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺸﻨﯩﯔ ﻣﯘﮬﯩﻢ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻝ ﻣﻪﻧﺒﻪﺳﻰ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻗﺎﻟﺪﻯ . ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﮔﻪ ﻳﻪﻧﻪ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﭘﺎﺋﺎﻟﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭ ﺩﺍﯞﺍﻣﯩﺪﺍ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺳﺎﻳﻤﺎﻧﻼﺭ ، ﺋﯜﺳﻜﯩﻨﯩﻠﻪﺭ ، ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﻪ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﺠﺎﺩ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ ﮬﻪﻡ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﺮﻯ ﺗﺎﻛﻰ ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ ﻛﯜﻧﮕﯩﭽﻪ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﯟﺍﺗﯩﺪﯗ .
ﺑﯘ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﺘﺎ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺳﯩﺴﺘﯩﻤﯩﻼﺷﺘﯘﺭﯗﺵ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﻰ ﻛﯩﻴﯩﻨﻜﻰ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻘﺎ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﺋﯘﻟﻠﯘﻕ ﺭﻭﻝ ﺋﻮﻳﻨﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﺋﯩﻠﯩﻤﻨﯩﯔ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻴﯩﯟﻯ ﻗﯘﺭﯗﻟﻤﯩﺴﻰ ، ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺶ ﺋﯘﺳﯘﻟﻰ ﺟﻪﮬﻪﺗﺘﻪ ئىلىم تەرەققىياتى 3. ﺑﺎﺳﻘﯘﭺ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺧﺎﺭﺍﻛﺘﯩﺮ ﺟﻪﮬﻪﺗﺘﯩﻦ ﭘﻪﺭﯨﻘﻠﯩﻨﯩﺪﯗ .
بۇ پەرىقلەرنى مۇنۇ تەرەپلەردىن كۆرىۋېلىش مۇمكىن
1.ئىىم تەرەققىياتىنىڭ 2. باسقۇچىدا كۆپلىگەن ئىلىملەردە بىر قەدەر سىستىمىلىق نەزەرىيىلەر بارلىققا كەلگەن بولسىمۇ ، بۇ ئىلىم نەتىجىلىرىگە قانداق مۇئامىلە قىلىشتىكى ئۆلچەم ھەرگىزمۇ نەزەرىيىنىڭ تەجرىبە ئاساسى ئەمەس بەلكى ئەمىلى ئۈنۈمى بولغان . مەسىلەن مەركىزى ئاسىيادا بارلىققا كېلىپ شەرىق ، غەرىپكە تەسىر كۆرسەتكەن 4 تادۇ قارىشى ، مىللىي تىبابىتىمىزدىكى 4 خىلىت ئۇقۇمى ، ئوتتىرا تۈزلەڭلىك يىڭنە سانجىپ داۋالاش نەزەرىيىسىدىكى پەللە ئۇقۇمى قاتارلىقلار . ئىلىم تەرەققىياتىنىڭ 3.باسقۇچىغا كەلگەندە بولسا ئىلمىي ئۇقۇملار ، نەزەرىيىلەرگە باھا بېرىشتە تەجرىبە بىردىنبىر ئاساس ھىساپلاندى مەيلى نۇرنىڭ رەڭلەرگە بۆلىنىشى بولسۇن ياكى يۇقىرىدىنئەركىن چۈشكەن جىسىمنىڭ شەرىققە ئېغىشى بولسۇن ھەممىسىدە ئەمىلىي تەجرىبە ئارقىلىق كۈزىتىلگەن مەلۇماتلار ئاساس قىلىندى .
2.ئىلىم تەرەققىياتىنىڭ 2.باسقۇچىدىكى سىستىمىلىق نەزەرىيىلەرنىڭ كۆپىنچىسى يەنىلا ئېنىقلىما خاراكتىرىيىلىك نەزەرىيىلەر ئىدى . كىشىلەر كۆپرەك ئۇقۇملار ، ئېنىقلىمىلار ئارا لوگىكىلىق مۇناسىۋەتكە ئەھمىيەت بېرەتتى ھەتتا ئۇقۇملار ئارا مۇناسىۋەت لوگىكا جەھەتتىن توغرا بولسىلاقۇبۇل قىلىناتتى . ئىلىم تەرەققىياتىنىڭ 3. باسقۇچىغا كەلگەندە ئۇقۇملار ، نەزەرىيىلەرنىڭ ئېنىقلىما خاراكتىرلىقلا ئەمەس يەنە مىقدارلىق مۇناسىۋەتكە ئىگە بوللىشى تەكىتلەندى ، كىشىلەر يۇقىرىدا تۇرۇپ بىر نەرسىنى قويۇپ بەرسە چوقۇم تۆۋەنگە چۈشىدىغانلىقىغا ، يەنە چۈشۈش جەريانىدا قايسى تەرەپكە ئاغىدىغانلىقىغا دىققەت قىلىپلا قالماي قانچىلىك ۋاقىتتا چۈشىدىغانلىقىغا ، قانچىلىك دەرىجىدە ( قانچە گىرادۇس ) شەرىققە ئاغىدىغانلىقىغا دىققەت قىلىدىغان بولدى .
3. يۇقىرىقىدەك سەۋەپلەر تۈپەيلى ئىلىم تەرەققىياتىنىڭ 3.اسقۇچىدا تەرەققى قىلغان ئىلىملەرنىڭ كۆپىنچىسى مۇقىم مىقدارلىق ، لوگىكىلىق مۇناسىۋەتكە ئىگە بولغان ئۇقۇملاردىن تەركىپ تاپقان گەۋدە بولۇپ ، ئۆزى تەدبىق قىلىنغان سىستىمىغا نىسبەتەن كۈچلۈك ئالدىن بىلىش خۇسۇسىيىتىگە ئىگە . ئىلىم تەرەققىياتىنىڭ 2.باسقۇچىدا قۇرۇلۇشىلار كۆۋرۈك ئەگمىسىنى قانداق شەكىلدە چىقارسا تېخىمۇ چىداشلىق ئارتىلمىسى ئۇزۇن بولىدىغانلىقىنى بىلسە ، ئىلىم تەرەققىياتىنىڭ 3. باسقۇچىغا كەلگەندە كۆۋرۈكنىڭ قايسى ئورنىغا قانچىلىك زەربە بېرىلسە كۆۋرۈك ئۆرىلىدىغانلىقىنى بىلەلەيدىغان بولۇشتى .
4. ئىلىم تەرەققىياتىنىڭ 3. باسقۇچى پەقەت ياۋروپادىلا بارلىققا كېلىپ كىيىن سىرىتقى جايلارغا تارقالدى ۋە شۇندىن كىيىن ئىنسانلار سىياسى ، مەدىنىيەت ئالماشتۇرىشى ، مەۋجۇدلىقىدا ئالەمشۇمۇل ئۆزگىرىشلەر بولىشىغا سەۋەپ بولدى . شۇندىن كىيىن ئىنسانلار سىياسى ھاياتى تۈرىكلەر سەلتەنەتى دەۋرىدىن ياۋروپالىقلار دەۋرىگە ئۆتتى .
17-ﺋﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﻩ ﻳﺎﯞﺭﻭﭘﺎﺩﺍ ﻳﯧﯖﻰ ﺑﯩﺮ ﭘﯩﻜﯩﺮ ﺋﯧﻘﯩﻤﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﯧﻠﯩﺸﻜﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ . ﺋﺎﻟﺪﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺘﺎﻟﯩﻴﻪﻟﯩﻚ ﮔﺎﻟﯩﻠﯩﻲ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻓﯩﺰﯨﻜﯩﻠﯩﻖ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﮕﻪ ﻣﺎﺗﯩﻤﺎﺗﯩﻜﯩﻠﯩﻖ ﻓﻮﺭﻣﯘﻻ ﻛﯩﺮﮔﯜﺯﺩﻯ . ئۇ ﺋﻪﺭﻛﯩﻦ ﭼﯜﺷﻜﻪﻥ ﺟﯩﺴﯩﻢ ﮬﻪﺭﯨﻜﯩﺘﯩﻨﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺩﺍﯞﺍﻣﯩﺪﺍ ﺟﯩﺴﯩﻤﻨﯩﯔ ﭼﯜﺷﯜﺵ ﯞﺍﻗﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭼﯜﺷﯜﺵ ﺋﯧﮕﯩﺰﻟﯩﻜﻰ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯩﻘﺪﺍﺭﻟﯩﻖ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﻩﺗﻨﻰ ﺑﺎﻳﻘﯩﺪﻯ ﯞﻩ ﺋﺎﻟﮕﯩﺒﯩﺮﺍﻟﯩﻖ ﺋﯩﭙﺎﺩﻩ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﭙﺎﺩﻩﯨﻠﻪﭖ ﭼﯩﻘﺘﻰ . ﻛﻪﻳﻨﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪﻧﮕﯩﻠﯩﻴﻪﻟﯩﻚ ﺑﯩﻜﻮﻥ ﭘﻪﻟﺴﻪﭘﻪ ﻧﻮﻗﺘﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺕ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻰ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﺴﯩﻨﻰ ﺗﻪﮬﻠﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﭗ “ ﺋﻪﻣﯩﻠﻰ ﺗﯘﺭﻣﯘﺷﺘﯩﻜﻰ ، ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺑﯩﯟﺍﺳﺘﻪ ﻛﯜﺯﯨﺘﯩﺸﻠﻪﺭ ، ﺋﻪﻣﯩﻠﻰ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﻠﻪﺭ ﺋﺎﺳﺎﺱ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﭗ ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﺪﺍ ﻣﺎﺗﯩﻤﺎﺗﯩﻜﯩﻠﯩﻖ ﻳﯩﻐﯩﻨﭽﺎﻗﻼﺵ ﺋﯘﺳﯘﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯘﻣﯘﻣﻰ ﻗﺎﺋﯩﺪﯨﻨﻰ ﺑﺎﻳﻘﺎﺵ “ ﻧﻰ ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﻪﭖ ، ﺋﺎﺑﯩﺴﺘﯩﺮﺍﻛﯩﺘﻨﻰ ﭘﯩﻜﯩﺮﻧﻰ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺋﻪﻣﯩﻠﻰ ﻛﯜﺯﯨﺘﯩﺶ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﺳﺎﺱ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻛﯧﺮﻩﻛﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ، ﺷﯘ ﺋﺎﺳﺎﺳﺘﺎ ﮬﻪﺭ ﻗﺎﻳﺴﻰ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻟﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﺧﺸﺎﺷﻠﯩﻘﻼﺭﻧﻰ ﺗﯧﭙﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﺸﻨﯩﯔ ﻣﯘﮬﯩﻤﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﯩﺪﻯ . ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﺪﺍ ﺑﯘ ﺗﯩﺮﯨﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﻰ ﺋﻪﻧﮕﯩﻠﯩﻴﻪﻟﯩﻚ ﻧﯩﻴﻮﺗﯘﻥ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﭘﻪﻟﻠﯩﮕﻪ ﻛﯚﺗﯩﺮﯨﭗ ﻳﯧﯖﻰ ﺑﯩﺮ ﺩﻩﯞﯨﺮﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺸﺎﺭﻩﺕ ﺑﻪﺭﺩﻯ . ﻧﯩﻴﻮﺗﯘﻥ ﻳﺎﺵ ﯞﺍﻗﺘﯩﺪﺍ ﺑﯩﻜﻮﻧﻨﯩﯔ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻮﻗﯘﭖ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﺪﯨﻴﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﺳﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯘﭼﺮﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ . ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻛﯩﭽﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﻳﯩﺘﯩﻠﮕﻪﻥ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﻪ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻗﯩﺰﻏﯩﻨﻠﯩﻘﻰ ﻧﯩﻴﻮﺗﯘﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺸﯩﺪﻩ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻳﯧﯖﻰ ﻳﯜﺯﻟﯩﻨﯩﺸﻠﻪﺭﻧﻰ ﭘﻪﻳﺪﺍ ﻗﯩﻠﺪﻯ . ﻧﯩﻴﻮﺗﯘﻥ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ “ ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺕ ﭘﻪﻟﺴﻪﭘﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻣﺎﺗﯩﻤﺎﺗﯩﻜﯩﻠﯩﻖ ﻗﺎﺋﯩﺪﯨﺴﻰ “ ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﻳﯩﺘﯜﻙ ﺋﻪﺳﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﺗﻮﻧﯘﺷﺘﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ، ﻓﯩﺰﯨﻜﯩﻠﯩﻜﻖ ﮬﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯛﻟﮕﻪﻥ ﺋﻪﺳﻪﺭ ﺑﻮﻟﯘﭘﻼ ﻗﺎﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺋﯩﺰﺩﻩﺵ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺸﻰ ﻳﻮﻟﯩﺪﯨﻜﻰ ﺩﻩﯞﯨﺮ ﺑﯚﻟﮕﯜﭼﻠﯘﻙ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺸﻨﯩﯔ ﺑﻪﻟﮕﯩﺴﻰ ﮬﯩﺴﺎﭘﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﭘﻪﻟﺴﻪﭘﻪ ﺋﯩﺪﯨﻴﯩﺴﻰ ﺋﯩﺪﻯ . ﺷﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ “ ﻧﯩﻴﻮﺗﻮﻥ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﺋﯘﺳﯘﻟﯩﻨﯩﯔ ﺟﻪﯞﮬﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﯞﺍﻝ ﮬﻪﺭ ﺗﻪﺭﻩﭘﻠﯩﻤﻪ ﻛﯜﺯﯨﺘﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﮬﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﮬﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻮﺭﺗﺎﻕ ﺋﺎﻻﮬﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻰ ، ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺯﻩﺭﯨﻴﯩﯟﻯ ﻣﻮﺩﯨﻞ ﺭﺍﻣﻜﯩﺴﻰ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﺪﺍ ﻳﯩﻐﯩﻨﭽﺎﻗﻼﭖ ، ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﻪ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﻪ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻣﯘﻗﯩﻤﻼﺷﺘﯘﺭﯗﭖ ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﺪﺍ ﺑﯘ ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻣﯩﻘﺪﺍﺭﻟﯩﻖ ﮬﯧﺴﺎﭘﻼﺵ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﻏﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﺎﺗﯩﻤﺎﺗﯩﻜﯩﻠﯩﻖ ﻓﻮﺭﻣﯘﻻ ﺷﻪﻛﻠﯩﺪﻩ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺵ ﭘﯩﺮﯨﻨﺴﯩﭙﯩﻤﯘ ﻳﯧﻘﯩﻨﻘﻰ ﺯﺍﻣﺎﻥ ﺗﻪﺑﯩﺌﻰ ﭘﻪﻥ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﺋﯩﺪﯨﻴﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺟﻪﯞﮬﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﻳﻼﻧﺪﻯ . ”
ﻧﯩﻴﻮﺗﻮﻥ ﻣﯩﺨﺎﻧﯩﻜﯩﺴﻰ ﺳﺎﻧﺎﺋﻪﺕ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﻰ ﺩﻩﯞﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺷﺎﻧﻠﯩﻖ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﺩﻯ . نىيوتون باشچىلىقىدىكى ئىزدەنگۈچىلەر ئاچقان يولنى بوۇلاپ تەرەققى قىلغان ﺋﯧﻠﯩﻜﺘﯩﺮﻭ-ﻣﺎﮔﯩﻨﯩﺖ ﺋﯩﻠﻤﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻰ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪﻩ 2.ﻗﯩﺘﯩﻤﻠﯩﻖ ﭘﻪﻥ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﻰ ﺑﺎﺷﻼﻧﺪﻯ . ﮬﺎﺯﯨﺮ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺑﯩﺰ ﻛﯩﯟﺍﻧﯩﺖ ﻧﻪﺯﻩﺭﯨﻴﯩﺴﻰ ﺗﯜﺭﯨﺘﻜﯩﺴﯩﺪﻩ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ 3.ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩﻖ ﭘﻪﻥ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﻰ ﺩﻩﯞﺭﯨﺪﻩ ﺗﯘﺭﯨﯟﺍﺗﯩﻤﯩﺰ . ئىنسانلار مۇشۇ قىسقىغىنا 3 يېرىم ئەسىر ۋاقىتتا ئانا ماكانى يەر شارىنىڭ قىياپىتىدە تۈپتىن ئۆزگىرىش ياساپ يېڭى بىر ئىلىم پارىتلىشىنى بارلىققا كەلتۈردى . ﻟﯩﻜﯩﻦ ﺗﯩﻤﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘﮬﯩﻢ ﻧﻮﻗﺘﯩﺴﻰ ﺑﯘ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻨﯩﯔ قانچىلىك چوڭلۇقىنى ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﻪﺵ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﭼﻘﺎ ﺑﯘ ﮬﻪﻗﺘﻪ ﺗﻮﺧﺘﺎﻟﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻨﻰ ﻻﻳﯩﻖ ﺗﺎﭘﺘﯩﻢ ، ﺋﯩﺸﯩﻨﯩﻤﻪﻧﻜﻰ ﺋﻮﻗﯘﺭﻣﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯘ ﺩﻩﯞﯨﺮﻟﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺕ ، ئىلىم پەن ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﺪﯨﻦ ﺧﯧﻠﯩﻼ ﺧﻪﯞﻩﺭﺩﺍﺭ .
مەنبە: بىلىك مۇنبىرى http://www.bilik.biz/bbs/viewthread.php?tid=10135
