(تۆت توملۇق «شەرقىي تۈركىستان جۇمھۇرىيىتى ئومۇمىي تارىخى» دىن پارچىلار) نەبىجان تۇرسۇن (تارىخ پەنلىرى دوكتورى) شەرقىي تۈركىستان جۇمھۇرىيىتى رەئىسى ئەلىخان تۆرە 1946-يىلى 6-ئىيۇن كۈنى 11 ماددىلىق بىتىم رەسمىي ئىمزالىنىش بىلەن ئۇزۇن ئۆتمەي، غۇلجىدىن غايىپ بولدى. ئەلىخان تۆرە قانداق شەكىلدە ۋە نېمە ئۈچۈن غايىپ بولدى ۋە ياكى ستالىن ئادەملىرى تەرىپىدىن ئېلىپ كېتىلدى؟ بۇ ھەقتە  تۈرلۈك قاراشلار ۋە پەرەزلەر تارقىلى ...

د. ئارنولد تويىنبى تەرجىماننىڭ ئىلاۋىسى: بۇ يازما 1963 – يىلى 15 – نويابىردا تىل ۋە تارىخ – جۇغراپىيە فاكۇلتېتىدا سۆزلەنگەن بىر لېكسىيەنىڭ مەزمۇنىدىن ئىبارەت بولۇپ، دوتسېنت دوكتور ئاھمەت ئە. ئۇيسال تەرىپىدىن تۈركچىگە تەرجىمە قىلىنغان. يازما قۇرۇلما جەھەتتىن بىر قەدەر ئاددىيدەك تۇيغۇ بەرسىمۇ، تارىخنىڭ ئىنسانغا يەتكۈزىدىغان پايدىسى شۇنداقلا ئۇنىڭ قىممىتىنى چۈشىنىش نۇقتىسىدىن مۇھىم مەزمۇنلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىد ...

    تەپەككۇر بەخت-سائادەتنى دەسلەپ ئەلگە تىلە، بەخت ئەمەس ئالتۇن بولسا يالغۇز تەڭلە. تەپەككۇرسىز سائادەتتىن ئۈمىد كۈتمە، ئۆز-ئۆزىگە تەپەككۇرسىز ئىنسان-تەلۋە. (ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەتئىمىن)   “تەپەككۇر”دىــن ئىبــارەت بــۇ ئىبارىگــە ئېنىقلىمــا بەرســەك، تەپەككــۇر دېگىنىمىــز ئادەمنىــڭ يېڭىدىــن ئۆگەنگــەن بىلىملىــرى بىلــەن ئۆزىــدە تۇغمــا بــار بولغــان ئەقلــى ئارقىلىــق پىكىــر يۈرگــۈزۈپ ...

ئېرك تارىخ (قىسقارتىلما - ئۆزلەشتۈرمە ماقالە) ئوتتۇرا ئاسىيا (مەركىزىي ئاسىيا) رايونى ناھايىتى قەدىمكى دەۋرلەردىلا ئىنسانلار ئولتۇراقلاشقان رايون بولۇپلا قالماستىن، يەنە بۇ رايوندا ياشىغان خەلقلەر يۇقۇرى مەدەنىيەتكە ئىگە ئىدى. مەسىلەن، «ئات مەدەنىيىتى»، جۈملىدىن، ئاتقا ھارۋا سۆرىتىش، ئاتقا مىنىش قاتارلىقلار ئوتتۇرا ئاسىيا رايونىدىن بارا - بارا دۇنيانىڭ ھەر قايسى جايلىرىغا تارقالغان. مەركىزىي ئاسىيالىقلار ئى ...

ئېرك تارىخ شەرقىي تۈركىستان ئۇيغۇرلارنىڭ ئانا ۋەتىنى ئۇيغۇرلار ئەزەلدىن ئەۋلادتىن - ئەۋلاد بۇ مۇقەددەس زىمىن - شەرقىي تۈركسىتاندا ياشاپ كەلگەن. بۇ رايوندا كۆپلىگەن مۇستەقىل فېئودال دۆلەتلەر بولغان. “ئۇيغۇرلار مىلادىدىن بۇرۇنقى III ئەسىرلەردىن بۇرۇنلا تەڭرىتاغ ۋادىلىرى، كوئىىنلۇن، قاراقۇرۇم تاغلىرى، تارىم ئويمانلىقى، جۇڭغار ئويمانلىقى، ئالتاي تاغلىرنىڭ غەربىدە ئوتتۇرا ئاسىيادا ياشاپ، ئۆزىنىڭ پارلاق مەدەنىيىت ...