1682-يىلى ئاق تاغلىقلار مەزھىپىنىڭ باشلىغى ئاپپاق خوجا (خوجا ھىدايىتۇللا) جۇڭغار خانلىقىنىڭ خانى غالداننىڭ ياردىمىدە يەكەن سەئىديە خاندانلىقىنىڭ پايتەختى يەكەننى ئېگەللەپ،ئىسمايىل خاننى تەخىتتىن چۈشۈرۈپ خوخىلار ھاكىميىتىنى تىكلىدى.شۇنىڭ بىلەن چاغاتاي ئەۋلاتلىرىدىن سۇلتان سەئدخان قۇرغان يەكەن سەئىديە خانلىقى (1541-1682) گۇمران بولدى يەكەن سەئىديە خانلىقىنىڭ ئاخىرقى مەزگىلدە ،يەكەن سەئىديە خانلىقىدا قار تاغلى ...

ھاجى نۇر ھاجى 1- بۆلۈم ئۇيغۇرلار ھەققىدە قىسقىچە مەلۇمات ئۇيغۇرلار ئوتتۇرا ئاسىيادا مەدەنىيىتى خېلى بۇرۇن تەرەققىي قىلغان، ئۇزۇن تارىخقا ئىگە قەدىمقى مىللەتلەردىن بىرى. «ئۇيغۇرلارنىڭ مىلادى 5 – ئەسىردە ئېلىپبەلىك يېزىق قوللانغانلىغى ھەققىدە ئېنىق ماددىي پاكىت بار.»① بىز ئۇيغۇرلارنىڭ يازما ئەدەبىياتىنىڭ خېلى بۇرۇنلا مەيدانغا كەلگەنلىكىنى ۋە 8 – ئەسىرنىڭ باشلىرىدا ئالاھىدە راۋاجلانغانلىقىنى بىلىمىز. ئۇيغۇرلار ...

مەمتىمىن ئەلا شۇڭا، مەن ئۆزۈمنىڭ تىرەن- تېرەنلىرىدە — يەنى، مېنىڭ بولۇش سۈپىتى بىلەن ھېچقانداق تېرەنلىكتىن قېلىشمايدىغان تېرەنلىكتە –ئىدىم، شۇڭا مەن مەندىن باشقا ھېچكىمگە چۈشەندۈرۈش تەس كەلمەيدىغان زىيالىي دېگەن بۇ سۆزنىڭ مەنىسىنى ئۆزۈمنىڭ تىرەن- تېرەنلىكلىرىدە تۇرۇپ بالىغا، ياۋايىغا، پەرىشتىگە ۋە ئۆزۈمگە چۈشەندۈرۈشكە ئاجىزلىق قىلدىم.   –  پول ۋالېر: «تېستې ئەپەندىم» زىيالىيلىق دېگەن نېمە؟ — بۇ بىر ئونتولوگ ...

مۇتەللىپ ئىقبال ئىپتىدائىي ئېتىقاد ھادىسىسى ئىپتىدائىي جەمئىيەتتە ۋە ئۇنىڭدىن كېيىنكى ۋاقىتلاردا بارلىققا كەلگەن بولۇپ، تەبىئەت دۇنياسىدىكى ئاسمان جىسىملىرىغا، ھايۋانات – ئۆسۈملۈكلەرگە ۋە ئەجداد – قەھرىمانلارغا چوقۇنۇشتەك ئېتىقاد شەكىللىرىگە ئىگە. ئىپتىدائىي ئېتىقاد ھادىسىسى ھەرقايسى خەلق مەدەنىيەت تارىخىدا ئۆزگىچە ئورۇن تۇتىدۇ. بۇ ماقالىدە ئۇيغۇرلارنىڭ بۈگۈنكى تۇرمۇشىدا ساقلىنىۋاتقان ئىپتىدائىي ئېتىقادقا م ...

ئەخمەت مۆمىن تارىمى بۇ ماقالىدە، 5 – 6 مىڭ يىللار ئىلگىرى تارىم رايونىدا ئاق ئىرققا مەنسۇپ، دېھقانچىلىقنى ئاساس، چارۋىچىلىقنى قوشۇمچە قىلغان، توخرى تىلىغا كېلىت ۋە غەربىي شىمال پراكرىت تىلىنى ئارىلاشتۇرۇپ ئىشلەتكەن، مەدەنىيەتلىك خەلقلەرنىڭ ياشىغانلىقى ئىلمىي پاكىتلار بىلەن يورۇتۇپ بېرىلىدۇ. تارىم ئاھالىسى ئوتتۇرا ئاسىيادىن كۆچۈپ كەلگەن ساكلار ۋە ئارىيانلار دېگەن قارشنىڭ بىر تەرەپلىمىلىكى ئېچىپ بېرىلىدۇ. ماق ...