ئىتالىيان تىلىدىن تەرجىمە قىلىپ تەييارلىغۇچى: تاران ئۇيغۇر ئىلاۋە: بۇ ساياھەت خاتېرىلىرى 1914-1913 يىللىرى لاداخ يولى ئارقىلىق تىبەت رىمۇ مۇزلۇقلىرى ۋە ئۇيغۇر دىيارىغا سەپەر قىلغان ئىتالىيەلىك دوختۇر، زوئولوگ، ۋە ئېكىسپېدىتسىيىچى فىلىپپو دې فىلىپپى ئەپەندىنىڭ 1924-يىلى ئىتالىيىنىڭ فىرېنزې (فىلورېنسىيە) شەھىرىدە نەشىر قىلدۇرغان « ئىتالىيە ئىلمىي ئېكىسپېدىتسىيىسى ھىمالايا، قاراقۇرۇم ۋە چىنى تۈركىستاندا» ناملى ...

كىچىككىنە رىزا (تارانچى تۇرمۇشىدىن بىر لەۋھە) نەشىرگە تەييارلىغۇچى: تاران ئىيۇل ئېيىنىڭ سوڭ (ئاخىرقى) كۈنلىرى ئىدى. تەبىئەت ئالىمىدىكى ھەر تۈرلۈك گىياھلار كامالىتىگە ئېرىشىپ، ئەمدى تېزدىن زاۋال يېقىغا ئېغىپ كېتىدىغانلىقى تۈرلۈك ئالامەتلەردىن بەلگىلىك ئىدى. بوستانلار سارغايغان، بىۋاقت، قايغۇلۇق بىر تۈردە. ئۇنىڭدا ئاخشامدىن ساباھ (سەھەر) گە قەدەر «قىزىلگۈل» گە بېقىپ مۇڭلىنىپ، ئۇنىڭ سۇلمىغىنىغا مىننەتدار بولۇپ ...

چىڭگىزخان ئىستىلاسى نەتىجىسىدە چىڭگىزھاننىڭ ئىككىنچى ئوغلى چاغاتاي (1179 - 1242 - يىللار) ئوزىگە تەقسىم قىلىنغان زەمىنغا ئۇيغۇرلار رايونىنى قوشۇپ ئىدارە قىلدى. چاغاتاي ئولۇسى ھوكۇمرانلىق قىلغان ئاشۇ دەۋرنى تارىخچىلار ئۇنىڭ نامى بىلەن "چاغاتاي دەۋرى" دەپ ئاتىدى. چاغاتاينىڭ پايتەھتى ئالمىلىق (ھازىرقى ئىلى) بولۇپ، مەشھۇر ئۇيغۇر ئالىمى ۋە داڭلىق پەداگوگ سىراجىدىن ئەبۇ ياقۇپ ئىبنى ئەبۇ يۇسۇپ سەككاكى (1160 - 1128 ...

قۇربان ۋەلى «سۇڭ تارىخى» (宋史) نىڭ «ئەسكەر- ياراغ تەپسىراتى» بابىدا قەيت قىلىنىشىچە، جەنۇبىي سوڭ تارىحتىكى ئۇيعۇر زەمبىرىكى دۆلىتىدە چۈنشىنىڭ 9-يىلى (مىلادى1182- يىلى) چېگرا رايونلاردىكى ۋىلايەتلەردە «خۇي-خۇي زەمبىرىكى» (回回炮) گە تەقلىد قىلىپ ياسالغان زەمبىرەكلەرنىڭ ئەپچىللىك، يىراقتىكى نىشانغا تەگكۈزۈش جەھەتلەردە بۇرۇنقى زەمبىرەكلەردىىن ئېشىپ چۈشتى، دېگەن بىر يېڭى خەۋەر (ھەربىي تېخنىكا جەھەتتىكى بىر چوڭ يېڭى ...

20 ـ ئەسىرنىڭ 30 ـ ۋە 40 يىللىرىدا ئۇيغۇر ئىلىدە ئىلمىي ئاقارتىش ئىشلىرىدا، جۈملىدىن تارىخ ۋە ئەدەبىيات ساھەسى بويىچە داڭق چىقارغان كىشى ئابدۇلئەزىز چىڭگىزخان داموللامدۇر. ئابدۇل ئەزىز چىڭگىزخان داموللام، 1906 ـ يىلى (1912- يىلى 1- ئايدا تۇغۇلغان دېگەن قاراش توغرا ئەمەستەك تۇرىدۇ) بۈگۈر ناھىيىسىڭ يېڭىسار كەنتىدە ئاشۇر داموللا ھاجىم دېگەن دىنى زات ئائىلىسىدە دۇنياغا كەلگەن.ئاتىسى ئاشۇر داموللام يېتىشكەن دىنى ...