ئۇيغۇر فاكۇلتەت شەجەرەسى

پىروفېسسور ئابدۇرەئوپ تەكلىماكانىي

* * *

مىلادىيە ئىككى مىڭ تۆرت سەنەدە،

ياپراقلار قىزارغان كەچ كۈز پەسلىدە؛

قۇرۇلدى تۇنجى بىر ئۇيغۇر فاكۇلتەت،

دۇنيادا بەيجىڭنىڭ ئۇيغۇر كەنتىدە.*

* * *

مەركەزىي مىللەتلەر ئۇنىۋەرسىتىت،

ئاتاقلىق دۇنيانىڭ ئىلىم سەپىدە؛

سانالار ئەلبەتتە تۆرتنىڭ بىرى دەپ،

ئۇيغۇر تىل فاكۇلتەت ئۇنىڭ قوينىدا،

* * *

 مىلياردلىق خەلق بىلەن بىرلىكتە ياشاش،

بولغانكەن ئۇيغۇرغا قىسمەتلىك تاللاش؛

چالىشماق ئىنسان چۈن يولدۇر يەكانە،

ھىچ پايدا بەرمەيدۇر ئەمگەكسىز ۋايساش.

* * *

 چۈشەنگەن ئەجدادلار تەقدىرنى شۇنداق،

ئۆگرەنگەن پۇرسەتنى تۇتۇشنى قانداق؛

ئۆز ھەققىنى قوغداش يولىدا ھەتتا،

ياراتقان مۆئجىزە ھەر دەم ئاشۇنداق.

* * *

ئۇ ئىدى بىلگىنلەر گۈزەل ئارزۇسى،

سەپ باشىدا بار ئۇستاد خەمىت تۆمۈر؛*

ئۇيغۇرلۇق ئىلىم- پەن رەفاھى ئۈچۈن،

چالىشقان ئەۋلادلار ئۇلاپ كۈچ ئۆمۈر.

* * *

ئۇيغۇر فاكۇلتەت قۇرۇلغانمەس ئاسان،

كىم بەرسۇن نان مۇتقا كۈرەش قىلماساڭ؛

جاپالىق ئىزدەنىش، غايەلىك ئەمگەك،

مۇشەققەت ئىچىدىن ياراتار ئىمكان.

* * *

ئۇ بولدى ئۇيغۇر چۈن خاسگۇي ئىلىمگاھ،

ئۇستازلار، شاگىرتلار قىسمەتلىك ھەمراھ؛

ياراتتى بەس-بەستە قىممەتدار مىۋە،

ئەجدادتىن ئەۋلادقا ئۆرنەك ئىختىرا.

* * *

مەھمۇد يازغان «دىۋانۇ لۇغاتىت تۈرك»،

دەرسلەرنىڭ ئىچىدە بولدى باش تۈۋرۈك؛

نەۋائىي ياراتقان چاھار دىۋان، خەمسە،

دەرسلىكتە مىسالى ياقۇت كۆز ئۈزۈك.

* * *

 ئۇيغۇر ئون ئىككى مۇقام تەكىستلەرى

ئەدەبىياتى ئۇيغۇر جەۋھەرلەرى؛

جۇلالانۇر ئۇندا كۈي-غەزەل بىلەن،

ئالىمە نەفىسىي زەر ئەمگەكلەرى.

* * *

مۇقام تەكىستلەرىن ئالىي دەرس قىلىش،

ئۇيغۇر فاكۇلتەت باشلاغان بۈيۈك ئىش؛

خەيرلىك باشلانىشتىن سەر خىل مىۋەلەر،

مىللەتكە كۈچ-مەدەت بەرگەي گۈللەنىش.

* * *

يەتىشتۈردى ئۇ مىڭلاپ پەن سۆيەر ياش،

ۋەتەننىڭ ئەرتەسىگە چىقىپ ساھىب؛

ئۆگرەندى ئىز باسىپ نەۋ بوغۇنلارمۇ،

خەلق-ئەلنىڭ ئىقبالىغا بولۇپ تالىب.

* * *

بۈگۈن باق دۇنيانىڭ ھەر-ھەر يەرىگە،

ئۇيغۇر فاكۇلتەتنىڭ تالىبلارى بار؛

قازانغان كەسپىدە مولدىن مول ئۇتۇق،

قەلبىدە مىللەتنىڭ ئارمانلارى بار!

* * *

2020-يىل 17-ئاۋغوست، سان دىياگو

ئىزاھات:

* ئۇيغۇر كەنتى: ۋېي گوڭ سۈن: 魏公村 بەيجىڭ شەھىرى جەنۇبىي جوڭگۈەنسۈن كوچاسىدىكى مەركەزىي مىللەتلەر ئۇنىۋەرسىتىتى جايلاشقان ئولتۇراق رايونىنىڭ ئىسمى. بۇ يەردىكى 魏 خەتى ھازىرقى زاماندا قوللانىلىۋاتقان 维 خەتىگە باراۋەر بولۇپ، يۈەن سۇلالەسى دەۋرىدە بىر ئۇيغۇر بەگكە سۇيۇرغال قىلىپ بەرىلگەنلىكتىن، 魏（维）公村، يەنى «ئۇيغۇر بەگ كەنتى» دەپ ئاتالغانىكەن. («بەيجىڭ كەچلىك گەزىتى» قاتارلىق گەزىت-ژۇرناللاردىن ئالىندى.)

* خەمىت تۆمۈر (1931-2006)؛ 1954-يىلدىن 1993-يىلغىچە مەركەزىي مىللەتلەر ئۇنىۋەرسىتىتىدە كافەدرا مۇدىرى، فاكۇلتەت مۇدىرى، مائاۋىن رەكتور بولۇپ ئىشلەگەن پروفەسسور، ئاتاقلىق تىلشۇناس ئالىم.

ئىلاۋە: بۇ ئەسەر پىروفېسسور دوكتور ئابدۇرەئوپ تەكلىماكانىي تەرىپىدىن ئوتتۇرىغا قويۇلغان «ھازىرقى زامان ئۇيغۇر يازىقىنىڭ تەكلىماكان ئىملا قائىدەسى (لايىھە)» بويىچە يېزىلغان بولۇپ، ئاپتورنىڭ ئەمگىكىگە ھۆرمەت يۈزىسىدىن ئاكادېمىيە تور بېتىدە ئەينەن ئىلان قىلىندى.