13- ئەسىرنىڭ ئاخىرىدا، ئوسمانلى تۈركلىرى كىچىك ئاسىيادا باش كۆتۈرگەندىن كېيىن سىرتقا قارىتا سىياسىي، ھەربىي كېڭەيمىچىلىكىنى باشلاپ، بۇرۇنقى ۋىزانتىيە ئىمىرىيەسى ۋە ئەرەب ئىمپىرىيەسىنىڭ كۆپ قىسىم يەرلىرىنى بېسىۋىلىپ، كۆپ مىللەتلىك، كۆپ تىللىق، كۆپ دىنلىق بىر دۆلەتنى قۇرۇپ چىقتى. بەش ئەسىرگە سوزۇلغان ئۇزۇن تارىخى دەۋر ئىچىدە، ئوسمانلى ئىمپىرىيىسى ئىزچىل تۈردە ئىسلام دۇنياسىنىڭ داھىيسى بولۇپ، غەربىي ئاسىيا، شى ...

ئىسلامىيەت گۈللىنىشكە قەدەم قويۇپ يېرىم ئەسىرگە يەتمەيلا پارچىلىنىشقا باشلىدى. مۇھەممەد ئەلەيىھىسسالام ۋاپاتىدىن كېيىن مۇسۇلمانلاردا خەلىپە نامزاتى مەسىلىسىدە ئىختىلاپ پەيدا بولۇپ، خىلمۇ- خىل سىياسىي مەزھەپ، گۇرۇھلارغا پارچىلىنىش كېلىپ چىقتى. شۇنىڭغا ئەگىشىپ، مۇسۇلـمانلار ئاللاھنىڭ ماھىيىتى بىلەن زاتى خۇسۇسىدا، ئىمان بىلەن ھەددى- ھەرىكەتلەر توغرىسىدا، «قۇرئان كەرىم» نىڭ ماھىيىتى توغرىسىدا، ئاللاھنىڭ تەقدىر- ...

1. مەزھەپلەرنىڭ شەكىللىنىشى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام ۋاپاتىدىن كېيىن، مۇسۇلمانلاردا خەلپىلىككە ۋارىسلىق قىلغۇچى مەسىلىسىنى دەۋر قىلغان ئىختىلاپ كېلىپ چىقتى. مەدىنەدىكى ئەنسارىيلەر، مەككىلىك مۇھاجىرلەر ئوخشىــمايدىغان پىكىرلەردە بولۇشتى. ئەنسارىيلەر تەرەبدارلىرىنىڭ قارىشىچە، ئۇلار مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام ۋە دەسلەپكى مۇسۇلمانلارغا ئەمىن پاناھگاھ بەرگەن، شۇلارنىڭ قوللاش ۋە ياردەم بېرىشلىرى بىلەن مۇھەممەد ئەلەيھىس ...

شىئە مەزھىپى ئىسلامىيەتتىكى مۇھىم مەزھەپلەرنىڭ بىرى بولۇپ، سۈننىي مەزھىپى قاتارىدا ئىسلامىـيەت تارىخىدىكى ئىككى زور دىنىي، سىياسىي مەزھەپتىن بىرى بولىدۇ. «شىئە» ئىبارىسى ئەرەب تىلىدا «ئەگەشكۈچى»، «پىرقە مەسلەك» ياكى «ھەمپىرقىلار» دېگەنلەردىن ئىبارەت. مەزكۇر مەزھەپ ئاساسەن ھەزىرىتى ئەلىنى ھىمايە قىلىدىغان ھەمدە ئۇنىڭ كېيىنكى ئەۋلادلىرىنى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ قانۇنىي ۋارىسىلىرى دەپ، تەن ئالغۇچى مۇسۇلمانل ...

1. سۈننىي مەھىپى سۈننىي مەزھىپى ئىسلامىيەتتىكى ئەڭ ئاساسلىق مەزھەپلەرنىڭ بىرى، شىئە مەزھىپى بىلەن دەرقەمـدە بولغان ئوخشىمىغان ئىككى چوڭ سىياسىي، دىنىي مەزھەپنىڭ بىرىدۇر. «سۈننىي» ئەرەبچە ئىبارە بولۇپ ئەسلى مەناسى «سۇننەتكەئەمەل قىلغۇچىلار» بولۇپ، تولۇق ئاتىلىشى «ئەھلى سۈننەت ۋەل جامائە»بولۇپ، ئەھلى سۈننىيلەر ئۆزلىرىنى «ئەھلى سۈننەتلەر» دەپ ئاتايدۇ. مەزكۇر مەزھەپ ئەسلىدە ئىسلامىيەت ئىچىدىكى ئوخشىمايدىغان كۆز ...