ئىپارخان (1734- يىلى تۇغۇلۇپ، 1789- يىلى 4- ئاينىڭ 19- كۈنى ئالەمدىن ئۆتكەن) گۈزەللىكى بىلەن كىشى ئەقلىنى لال قىلسا، باتۇر ۋە قەيسەرلىكى بىلەن دىللاردا ھۆرمەت ۋە قايىللىق تۇيغۇسى ئويغاتقۇچى ئۇيغۇر قىزى ئىپارخان 18-ئەسىردە شىنجاڭدا ئۆتكەن چوڭ-كىچىك خوجىلاردىن خوجا جاھاننىڭ ئايالى. ئاپاق خوجىنىڭ ئەۋلادى، بەزى تارىخىي كىتابتا ئىپارخاننى ئەسلى ئىسمىنىڭ ئەلانۇر خېنىم ياكى مەمۇرى ئەزەم ئىكەنلىكى يېزىلغان. ئېيتىشل ...

ئەخمەتجان قاسىمىغا مەرسىيە «نېمشىھىت شېئىرى» نېمە دەپ بايان قىلاي، ئەي كاج پەلەك، ھېكايىتىڭنى، پاش ئەيلەيىن ئەلگە سېنىڭ شىكايىتىڭنى. كۆرگەنمۇ خەلق بىرەر قېتىم ئىنايىتىڭنى، تاشلارسەنمۇ قىلىپ كەلگەن زىيارىتىڭنى؟ قايسى بىرلەر يوقسۇللۇقتا جاپا چەككەن، قايسى بىرلەر شۇم قۇشلارغا بويۇن ئەككەن. گاھى گۈلگە باھار بولماي ئۈششۈك تەككەن، كۆرەلمىدۇق پەلەك سېنىڭ ھالاۋىتىڭنى. گاھى بىرنى ئاتاسىدىن ئايرىپ قېلىپ، يا مىھرىبان ...

نىزامىدىن ھۈسەيىن ئىلاۋە: مەزكۇر ماقالىدە ئاپتور ئۇيغۇر ئېلىدە ئۆتكەن خوجا-ئىشانلارنىڭ ئۇيغۇر خەلقىگە كەلتۈرگەن بالايىئاپەتلىرىنى، ئۇلارنىڭ رەزىل ئەپتى-بەشىرىسىنى ئېچىپ بېرىشكە ئۇرۇنغان بولسىمۇ، ئاپتور بەزى مەسىلىلەردە ئالجىپ قېلىپ، ئىسلام دىنى تەشەببۇس قىلغان ئەخلاق ئۆلچەملىرىنىمۇ تەنقىتلەپ تاشلىغان. بىر قىسىم خۇجا-ئىشانلارنىڭ رىياكارلىق، كاززابلىقىنى پاش قىلماقچى بولۇپ، «مۇسۇلمانلارنى دائىما ئاللاھ تەرەپك ...

ئابدۇقەييۇم مىجىت غوجا بىغەم مازىرى خوتەن ناھىيسى لايقا يېزىسىنىڭ كالۋۇي كەنتىگە جايلاشقان بولۇپ، بۇ مازارنىڭ غەرب تەرپى يېزىلىق ئوتتۇرا مەكتەپ بىلەن، شىمال تەرپى خوتەن ناھىيسى ۋە خوتەن شەھىرىنى تۇتاشتۇرىدىغان چوڭ ماي يول بىلەن تۇتىشىدۇ. خەلق ئارىسىدا بۇ مازارنىڭ نېمە ئۈچۈن «غوجا بىغەم مازىرى» دەپ ئاتىلىپ قالغانلىقى ھەققىدە مۇنداق بىر رىۋايەت بار: بۇرۇن ئۇلۇغلىرىمىز خوتەنگە ئىسلام ئاچقىلى غازات قىلىپ كەلگەن ...

مۇختارقادىر ھۇنزادە ئەرەبچىدە «ئەقىدە، ئىتائەت قىلىش، بويسۇنۇش» دېگەندەك مەنىلەرنى بېرىدىغان «ئىسلام» سۆزىنىڭ بارلىق مۇسۇلمان (ئىتىقاد قىلغۇچى) خەلقلەرنىڭ مەدەنىيەت تارىخىدا مۇھىم ئورۇندا تۇتىدىغانلىقى كۆپ سانلىق كىشىلەرگە ئايان بولغېنى بىلەن، يەنە بىر قىسىم مۇسۇلمان قىرىنداشلار ئۆزلىرىنىڭ بۇ دىنغا قانداق قىلىپ ئىتىقاد قىلغانلىقىنى بىلمەسلىكى مۆمكىن. شۇڭا مەن بۇ ماقالەمدە ئىسلام دىنىنىڭ شىنجاڭدا ئومۇملىشىش ...