ئاكادېمىيە

چىنار ئاستى يازمىلىرى

Posted by: ئاكادېمىيە Posted date: ئىيۇن 13, 2019 In: مىللىي مەۋجۇتلۇق

ئاپتۇرى: زىيا گۆكئالپ (تۈركىيە) تۈركچىدىن ئۆرۈگۈچى: ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسىدىن سالاھىدىن ياسىن ئۆيۈمنىڭ بىر دەرىزىسى يىراق بىر دۆڭلۈككە قارايدۇ. دۆڭلۈككە ياماشماق ئۈچۈن كىچىك بىر چىغىر يول تاپتىم. تۆنۈگۈن چۈشتىن كېيىن ئۇ دۆڭلۈككە قەدەر پىيادە كەتتىم. ئۇ يەردە كۆككە بويسۇنغان بىر چىنار دەرىخىنىڭ سايىسى ئاستىدىن پىنھان بىر ھۇزۇر كۆلبىسى تېپىۋالدىم. يىراقتىن قارىسا خۇددى قاناتلىرىنى كەڭ ئاچقان بۈركۈت كەبى كۆرۈن ...

تيەنئەنمېن ۋە ئۆركەشنىڭ 30 يىلىدىكى ئۇيغۇر تەپەككۈرلىرى

Posted by: ئاكادېمىيە Posted date: ئىيۇن 11, 2019 In: داڭلىق كىشىلەر

نەبىجان تۇرسۇن (تارىخ پەنلىرى دوكتورى) 30 يىللىق يەكۈنلەر ھەش–پەش دېگۈچە ئىنسانىيەت تارىخىدىكى ئەڭ چوڭ بىر قېتىملىق ياش ئوقۇغۇچىلارنى قىرغىن قىلىش ۋەقەسى، يەنى 1989- يىلىدىكى 4-ئىيۇن تيەنئەنمېن قىرغىنچىلىقىغا 30 يىل توشتى. بۇ 30 يىل، شۇ تارىخىي داۋالغۇشقا قاتناشقان 18-20-نەچچە ياشلىق بالىلارنى بۈگۈن 50 نەچچە ياشلىق ئادەملەرگە ئايلاندۇرغان بولسا، ئەشۇ ياشلارنى قىرغان جاللاتلارنى ئاللىبۇرۇن جەھەننەمگە ئۇزۇتۇپ ...

يۈسۈپ ئاكچۇرا ۋە ئۈچ خىل سىياسەت

Posted by: ئاكادېمىيە Posted date: ئىيۇن 10, 2019 In: مىللىي مەۋجۇتلۇق

ئاپتۇرى: يۈسۈپ ئاكچۇرا (تۈركىيە) تۈركچىدىن ئۆرۈگۈچى: ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسىدىن مۇھەممەت ئابدۇمىجىت يۈسۈپ ئاكچۇرا ئوسمانلى دۆلىتىنىڭ ئاخىرقى 20 يىلىدا تۈركچىلىك كۆرىشىگە قاتناشقان كىشىلەردىن بىرى ئىدى. ئۇ جۇمھۇرىيەت دەۋرىدىمۇ، بۇ مەۋقەسىنى ساقلاپ قالدى. ئۇنىڭ ھاياتى جاپالىق، ئەمما ناھايىتى مۇۋەپپەقىيەتلىك ئۆتتى. يازغان ئەسەرلىرى، بولۇپمۇ سىياسەت ۋە تارىخ ھەققىدىكى كۆز- قاراشلىرى كۈلتۈر ھاياتىمىزدا ئۆچمەس ئىزنال ...

بەش بالاڭنى ئېلىپ بار

Posted by: ئاكادېمىيە Posted date: ئىيۇن 08, 2019 In: ۋەزىيەت ئانالىزى

دوكتور قاھار بارات بىزدە «تويغا بارساڭ تويۇپ بار، بەش بالاڭنى قويۇپ بار» دەيدىغان بىر گەپ بار. چەتئەلدە ئۇنى «بەش بالاڭنى ئىلپ بار» غا ئوزگەرتمىسەك بولمىدى. بىزنىڭ بالىلىق دەۋىرلىرىمىز قويۇق ئۇيغۇر مۇھىتىدا ئوتتى. تال چىۋىقنى ئات ئىتىپ ئۇيغۇرچە ۋاقىرىشىپ-چۇقۇرۇشۇپ چوڭ بولدۇق. ئوقۇغۇچىلىق ھاياتىمىزنى ئەسلىسەك بىرەر ساۋاقداش ياكى دوستىمىز بىلەن گەپلەشمەي ئۇتكەن بىرەر كۇننى كوز ئالدىمىزغا كەلتۇرەلمەيمىز. مانا ...

ستالىننىڭ شەرقىي تۈركىستان جۇمھۇرىيىتى رەئىسى ئەلىخان تۆرىنى «ئوغرىلاپ كېتىش» سىرى (1)

Posted by: ئاكادېمىيە Posted date: ئىيۇن 04, 2019 In: تارىختىن تامچە

(تۆت توملۇق «شەرقىي تۈركىستان جۇمھۇرىيىتى ئومۇمىي تارىخى» دىن پارچىلار) نەبىجان تۇرسۇن (تارىخ پەنلىرى دوكتورى) شەرقىي تۈركىستان جۇمھۇرىيىتى رەئىسى ئەلىخان تۆرە 1946-يىلى 6-ئىيۇن كۈنى 11 ماددىلىق بىتىم رەسمىي ئىمزالىنىش بىلەن ئۇزۇن ئۆتمەي، غۇلجىدىن غايىپ بولدى. ئەلىخان تۆرە قانداق شەكىلدە ۋە نېمە ئۈچۈن غايىپ بولدى ۋە ياكى ستالىن ئادەملىرى تەرىپىدىن ئېلىپ كېتىلدى؟ بۇ ھەقتە تۈرلۈك قاراشلار ۋە پەرەزلەر تارقىلى ...